Phân Biệt Điện Trung Thế, Điện Hạ Thế và Điện Cao Thế

Trong vận hành hệ thống năng lượng, sự nhầm lẫn giữa các khái niệm về các cấp điện áp lưới điện truyền tải Việt Nam như điện trung thế, điện hạ thế và điện cao thế không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất thiết bị mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn chết người. Là đơn vị với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cơ điện, KTH ELECTRIC biên soạn tài liệu này nhằm giúp các kỹ sư, nhân viên vận hành và chủ đầu tư có cái nhìn chính xác nhất, dựa trên các tiêu chuẩn TCVN và IEC cập nhật 2025.

Phân loại chi tiết các cấp điện áp theo Quy chuẩn Việt Nam

Hệ thống điện Việt Nam được phân chia thành 3 cấp điện áp chính do Bộ Công Thương quy định: Hạ thế (dưới 1kV), Trung thế (1kV – 35kV) và Cao thế (trên 35kV). Mỗi cấp có tiêu chuẩn kỹ thuật và phạm vi ứng dụng riêng biệt.

Trước khi đi vào chi tiết, chúng ta cần hiểu rõ bản chất của điện áp là gì. Theo Thông tư của Bộ Công Thương và quy ước quốc tế, hệ thống điện được chia thành 3 cấp chính:

Điện hạ thế (Low Voltage – LV)

Điện áp dưới 1.000V (1 kV), phổ biến nhất là 220V và 380V, sử dụng dây cáp bọc xoắn ABC an toàn cho khu dân cư.

Đây là cấp điện áp quen thuộc nhất, tiếp xúc trực tiếp với con người hàng ngày. Để hiểu rõ hơn về định nghĩa kỹ thuật, bạn có thể tham khảo bài viết chuyên sâu: Điện hạ thế là gì?.

• Mức điện áp: Dưới 1.000V (1 kV).
• Tại Việt Nam:
  • Điện 1 pha (220V): Dùng cho hộ gia đình, thiết bị công suất nhỏ.
  • Điện 3 pha (380V): Dùng cho thang máy, máy bơm, và các nhà xưởng nhỏ. Xem thêm về U dây và U pha để hiểu cách đo lường.
• Đặc điểm: Sử dụng dây cáp bọc vặn xoắn (ABC) để đảm bảo an toàn. Nguy cơ bị giật khi chạm trực tiếp hoặc khi dây bị hở cách điện.
• Ứng dụng: Lắp đặt sau các trạm biến áp phân phối để cấp nguồn cho khu dân cư.

👉 Dịch vụ đề xuất: Lắp đặt hệ thống điện hạ thế chuyên nghiệp.

Điện trung thế (Medium Voltage – MV)

Điện áp từ 1kV đến 35kV (chuẩn 22kV), nhận diện bằng sứ đứng hoặc chuỗi 2-3 bát sứ, chuyên cấp cho khu công nghiệp.

Điện trung thế đóng vai trò huyết mạch trong việc phân phối điện năng đến các khu vực tiêu thụ lớn. Bạn có thể tìm hiểu chi tiết tại bài viết: Điện trung thế là gì?.

• Mức điện áp: Từ 1 kV đến 35 kV.
• Các cấp phổ biến: 6kV, 10kV, 15kV, 22kV (phổ biến nhất) và 35kV.
• Đặc điểm: Đường dây có thể là dây trần (trên cột cao) hoặc cáp bọc (trong đô thị). Hệ thống này yêu cầu các thiết bị bảo vệ nghiêm ngặt như Tủ RMU (Ring Main Unit) và hệ thống chống sét van.
• Ứng dụng: Cấp điện cho các khu công nghiệp, nhà máy lớn, hoặc các tòa nhà cao tầng thông qua hệ thống trạm biến áp Kiosk.

Điện cao thế (High Voltage – HV)

Điện áp trên 35kV đến 220kV, sử dụng tháp thép cao và chuỗi sứ dài trên 7 bát, dùng để truyền tải điện đi xa.

Điện cao thế là “xương sống” của lưới điện quốc gia. Tham khảo thêm: Điện cao thế là gì?.

Chuyên viên tư vấn & Báo giá

Ms. Khuyên Bùi

⚡ Phản hồi ngay

Chat tư vấn qua Zalo Official

• Mức điện áp: Từ 35 kV đến 220 kV.
• Các cấp phổ biến: 110kV và 220kV. (Mức 500kV được xếp vào Siêu cao thế).
• Đặc điểm: Sử dụng dây trần hoàn toàn, đi trên các cột tháp thép cao lớn. Khoảng cách cách điện rất lớn để tránh hiện tượng phóng điện quang (Corona).
• Ứng dụng: Truyền tải điện năng từ nhà máy thủy điện, nhiệt điện đi các tỉnh thành.

Tuyệt chiêu nhận biết cấp điện áp qua “Đếm Bát Sứ” (Visual Guide)

Phương pháp trực quan chính xác nhất: Trung thế (2-3 bát sứ), Cao thế 110kV (7-9 bát sứ), Cao thế 220kV (14-18 bát sứ).

Là chuyên gia kỹ thuật, tôi khuyên bạn không nên đoán mò. Cách chính xác nhất để nhận diện cấp điện áp từ xa là nhìn vào chuỗi sứ cách điện (Insulator Strings). Bạn có thể tìm hiểu thêm về vai trò của chúng trong bài viết sứ cách điện máy biến áp.

Khoảng cách an toàn & Nguy cơ phóng điện

Theo Nghị định 14/2014/NĐ-CP, khoảng cách phóng điện an toàn tối thiểu là 1m (Trung thế bọc), 4m (110kV) và 6m (220kV). Tuyệt đối tuân thủ để tránh tai nạn chết người.

Một trong những kiến thức quan trọng nhất trong giám sát an toàn điện là khoảng cách phóng điện. Khác với điện hạ thế, điện cao thế có thể phóng điện qua không khí mà không cần chạm trực tiếp.

Theo Nghị định 14/2014/NĐ-CP, khoảng cách an toàn phóng điện tối thiểu (khi không có rào chắn) là:

• Hạ thế: 0.3m (Tuy nhiên nên giữ khoảng cách >1m).
• Trung thế (22kV): 1.0m (với dây bọc) và 2.0m (với dây trần).
• Cao thế (110kV): 4.0m.
• Cao thế (220kV): 6.0m.

Ngoài ra, hệ thống cần trang bị hệ thống chống sét và tiếp địa đạt chuẩn để bảo vệ thiết bị và con người khi có sự cố quá áp thiên nhiên.

Thiết bị chuyên dụng cho từng hệ thống (Semantic Entities)

Sử dụng sai thiết bị (VD: CB hạ thế cho lưới trung thế) sẽ gây nổ. Lưới Trung thế cần MBA, Recloser/LBS; Lưới Hạ thế cần MSB, ACB và Tụ bù.

Mỗi cấp điện áp đòi hỏi các thiết bị đóng cắt và bảo vệ chuyên biệt. Việc lựa chọn sai thiết bị (ví dụ: dùng CB hạ thế cho mạch trung thế) sẽ gây nổ ngay lập tức.

Thiết bị lưới điện Trung thế

• Máy biến áp (Transformer): Thiết bị quan trọng nhất để chuyển đổi điện áp. Các loại phổ biến gồm máy biến áp dầu và máy biến áp khô.
• Recloser & LBS: Thiết bị đóng cắt trên lưới. Xem sự khác biệt tại Recloser và LBS.
• FCO (Cầu chì tự rơi): Bảo vệ quá tải cho máy biến áp. Tham khảo báo giá cầu chì FCO.

Thiết bị lưới điện Hạ thế

• Tủ điện tổng MSB: Nơi nhận điện từ máy biến áp. Cần thực hiện bảo trì tủ điện tổng MSB định kỳ.

• ACB (Máy cắt không khí): Thiết bị cắt nguồn công suất lớn. Tìm hiểu ACB là gì.
• Tủ tụ bù: Giúp nâng cao hệ số công suất cos phi. KTH Electric cung cấp hướng dẫn lắp đặt tủ tụ bù hạ thế chi tiết.

Tầm quan trọng của bảo trì hệ thống điện theo cấp điện áp

Bảo trì định kỳ là bắt buộc để kiểm soát lão hóa thiết bị. Các hạng mục như lọc dầu MBA, thí nghiệm định kỳ và Scan nhiệt giúp ngăn ngừa sự cố dừng máy đột ngột.

Dù là trung thế hay hạ thế, hệ thống điện đều bị lão hóa theo thời gian (đặc biệt là dầu máy biến áp và các điểm tiếp xúc). Việc dịch vụ bảo trì hệ thống điện định kỳ là bắt buộc để duy trì hoạt động liên tục của nhà máy.

Các hạng mục quan trọng bao gồm:

1. Thí nghiệm định kỳ: Kiểm tra độ cách điện, điện trở tiếp xúc. Xem thêm về dịch vụ thí nghiệm điện.
2. Lọc dầu máy biến áp: Xử lý ẩm và tạp chất trong dầu. Tham khảo dịch vụ lọc dầu máy biến áp.
3. Scan nhiệt: Phát hiện điểm nóng bất thường trong tủ điện bằng dịch vụ Thermal Scan.

Tại sao chọn KTH ELECTRIC cho hệ thống điện của bạn?

KTH Electric sở hữu hơn 20 năm kinh nghiệm thực chiến, am hiểu tường tận tiêu chuẩn kỹ thuật và cung cấp dịch vụ trọn gói từ tư vấn, thi công đến bảo trì 24/7.

Với kinh nghiệm thực chiến tại các dự án lớn như Luxshare ICT, các khu công nghiệp trọng điểm, KTH ELECTRIC tự hào là nhà thầu cơ điện hàng đầu cung cấp giải pháp toàn diện:

• Chuyên môn sâu: Am hiểu tường tận từ tư vấn thi công cơ điện M&E đến các hệ thống phức tạp như Busway, Smart Grid.
• Công nghệ hiện đại: Ứng dụng công nghệ IoT trong giám sát năng lượng.
• Dịch vụ 24/7: Đội ngũ kỹ thuật sẵn sàng xử lý sự cố sửa chữa tủ điện công nghiệp bất kể ngày đêm.