Quy Trình Thi Công Điện Nhẹ (ELV): 7 Bước Chuẩn Kỹ Thuật 2025

Thi công điện nhẹ (ELV) là một trong những hạng mục then chốt, quyết định đẳng cấp và chất lượng vận hành của mọi công trình hiện đại, từ nhà xưởng, văn phòng đến tòa nhà thông minh. Quy trình này bao gồm 7 bước kỹ thuật nghiêm ngặt để lắp đặt các hệ thống điện áp thấp (dưới 35V AC hoặc 60V DC).

Mặc dù chỉ chiếm 10-20% tổng giá trị dự án, hệ thống điện nhẹ là “bộ não” điều khiển toàn bộ tiện ích, an ninh và truyền thông. Việc thi công đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối và phải được thực hiện bởi các nhà thầu cơ điện (M&E) uy tín, tuân thủ các tiêu chuẩn TCVN 7189:2002, TCN 68-153:1995, và TCVN 3256 về an toàn điện.

Hệ Thống Điện Nhẹ (ELV) Là Gì?

Hệ thống điện nhẹ (ELV) là hệ thống điện làm việc với mức điện áp an toàn, cụ thể là dưới 35V AC hoặc 60V DC. Đây là các hệ thống công nghệ cao dùng để vận hành thiết bị thông minh, hỗ trợ liên lạc và đảm bảo an ninh cho công trình.

Hệ thống điện nhẹ (Extra Low Voltage System – ELV) là thuật ngữ dùng để chỉ các hệ thống làm việc với mức điện áp an toàn, thường là dưới 35V AC hoặc 60V DC. Đây là sự khác biệt cơ bản nhất so với các hệ thống điện nặng. Bạn có thể xem bài viết chi tiết phân biệt điện trung thế, điện hạ thế và điện cao thế để hiểu rõ hơn về bối cảnh này.

Hệ thống ELV là các hệ thống công nghệ cao, sử dụng nguồn điện áp thấp để vận hành các thiết bị thông minh, hỗ trợ liên lạc và đảm bảo an ninh.

Các hệ thống con phổ biến trong ELV:

Các hệ thống con phổ biến bao gồm Camera giám sát (CCTV), mạng LAN/WAN, tổng đài điện thoại, âm thanh công cộng (PA), kiểm soát ra vào (Access Control), báo cháy tự động (Fire Alarm), quản lý tòa nhà (BMS) và quản lý bãi đỗ xe.

• Hệ thống camera giám sát (CCTV): Quan sát và ghi hình an ninh 24/7.
• Hệ thống mạng LAN/WAN: Cung cấp kết nối Internet và mạng nội bộ.
• Hệ thống tổng đài điện thoại: Duy trì liên lạc nội bộ và bên ngoài.
• Hệ thống âm thanh công cộng (PA): Truyền đạt thông báo, cảnh báo khẩn cấp.
• Hệ thống kiểm soát ra vào (Access Control): Quản lý quyền truy cập bằng thẻ từ, vân tay, khuôn mặt.
• Hệ thống báo cháy tự động (Fire Alarm): Phát hiện sớm dấu hiệu cháy và kích hoạt cảnh báo. Một thành phần quan trọng của hệ thống này là chuông điện, đảm bảo mọi người nhận được tín hiệu khẩn cấp.
• Hệ thống quản lý tòa nhà (BMS): Tích hợp điều khiển chiếu sáng, điều hòa, thang máy. Hệ thống này thường liên kết chặt chẽ với các giải pháp giám sát năng lượng để tối ưu hóa chi phí vận hành.
• Hệ thống quản lý bãi đỗ xe thông minh: Nhận diện biển số và quản lý chỗ trống.

Quy Trình Thi Công Điện Nhẹ 7 Bước Chuẩn Kỹ Thuật

Quy trình 7 bước chuẩn kỹ thuật bao gồm: (1) Cắt tường và định vị ống điện âm tường, (2) Nghiệm thu ống điện và trát tường, (3) Lắp hộp nối trung gian trên sàn, (4) Lắp đặt máng cáp và giá đỡ, (5) Kéo dây điện và đánh dấu, (6) Lắp đặt tủ điện và thiết bị, (7) Kiểm tra an toàn và nghiệm thu.

Để đảm bảo chất lượng cao nhất, quy trình thi công điện nhẹ phải được triển khai song song và phối hợp nhịp nhàng với quá trình xây dựng thô. Quy trình này có nhiều điểm tương đồng nhưng cũng rất khác biệt so với lắp đặt hệ thống điện hạ thế.

Bước 1: Cắt Tường Và Định Vị Ống Điện Âm Tường

Đây là giai đoạn định vị, dùng máy cắt chuyên dụng tạo rãnh trên tường theo bản vẽ. Sau đó, kỹ thuật viên lắp đặt ống điện, đóng lưới kim loại chống nứt và dán keo kín các mối nối.

Đây là giai đoạn nền móng. Kỹ thuật viên sẽ định vị chính xác vị trí, kích thước đường cắt trên tường dựa theo bản vẽ thiết kế đã duyệt.

• Sử dụng máy cắt chuyên dụng để tạo rãnh, đảm bảo độ sâu và rộng phù hợp với ống điện.
• Lắp đặt ống điện vào rãnh và đóng lưới kim loại để chống nứt tường sau này.
• Các mối nối ống phải được dán keo PVC kín, đầu ống được quấn băng dính để ngăn vữa bê tông lọt vào.

Bước 2: Nghiệm Thu Ống Điện Và Trát Tường

Sau khi lắp đặt, bộ phận giám sát kỹ thuật (QC) phải nghiệm thu chất lượng đường ống, độ kín mối nối. Chỉ khi nghiệm thu đạt yêu cầu thì đơn vị xây dựng mới được phép trát tường, tránh đục phá sửa chữa về sau.

Sau khi lắp đặt ống âm tường, bộ phận giám sát kỹ thuật (QC) phải tiến hành nghiệm thu.

• Kiểm tra chất lượng đường ống, độ kín mối nối, và sự tuân thủ bản vẽ.
• Chỉ sau khi nghiệm thu đạt yêu cầu, đơn vị xây dựng mới được phép trát tường. Bước này cực kỳ quan trọng để tránh phải đục phá sửa chữa về sau.

Bước 3: Lắp Hộp Nối Trung Gian Trên Sàn

Khi sàn đã lắp 1 lớp thép, kỹ thuật viên sẽ đánh dấu vị trí, đặt và cố định các hộp nối trung gian. Các hộp này được kết nối bằng ống điện. Phải có nhân viên trực khi đổ bê tông để xử lý sự cố (bẹp/vỡ ống) ngay lập tức.

Khi công đoạn cốp pha sàn hoàn thành, kỹ thuật viên điện nhẹ sẽ:

• Đánh dấu vị trí các hộp nối trung gian trên sàn (khi sàn đã lắp 1 lớp thép).
• Đặt hộp nối và kết nối chúng bằng ống điện, tạo đường dẫn ống dây nguồn hoàn chỉnh.
• Cố định chắc chắn các hộp nối để tránh dịch chuyển khi đổ bê tông.
• Lưu ý: Phải có nhân viên trực tại hiện trường khi đổ bê tông để xử lý ngay các sự cố như bẹp ống, vỡ ống.

Bước 4: Lắp Đặt Máng Cáp Và Giá Đỡ

Giai đoạn này bao gồm việc xác định vị trí và lắp đặt giá đỡ máng cáp (thang máng cáp) với khoảng cách chuẩn 1.3m – 1.5m để chống võng. Phải dùng phụ kiện chuyên dụng (tê, co) tại các điểm chia và thi công hệ thống nối đất an toàn.

• Xác định độ cao và vị trí lắp đặt giá đỡ máng cáp (thang máng cáp, cable tray).
• Khoảng cách tiêu chuẩn giữa các giá đỡ là 1.3m – 1.5m để đảm bảo máng cáp không bị võng.
• Gia công và lắp đặt giá đỡ. Tại các điểm chia (ngã 3, ngã 4), phải sử dụng phụ kiện chuyên dụng (tê, co, chữ thập) thay vì cắt máng thủ công để tránh làm trầy xước cáp.
• Hoàn thành lắp máng và thi công hệ thống nối đất an toàn.

Bước 5: Kéo Dây Điện Và Đánh Dấu

Sau khi ống và máng cáp hoàn thiện, tiến hành kéo dây điện. Quan trọng nhất là phải đánh dấu rõ ràng từng tuyến dây theo màu sắc chuẩn và pha điện để dễ bảo trì. Cuối cùng, dùng đồng hồ đo chuyên dụng để kiểm tra thông mạch và cách điện, đảm bảo không chạm chập.

• Sau khi hệ thống ống và máng cáp hoàn thiện, tiến hành kéo dây điện.
• Các dây trong ống phải được sắp xếp trật tự.
• Quan trọng: Đánh dấu rõ ràng từng tuyến dây theo màu sắc chuẩn và pha điện để dễ dàng bảo trì, sửa chữa.
• Kiểm tra thông mạch và cách điện bằng đồng hồ đo chuyên dụng (ví dụ: đo điện trở suất cách điện) để đảm bảo không chạm, chập.

Bước 6: Lắp Đặt Tủ Điện Và Thiết Bị

Bước này bao gồm việc lắp đặt các tủ điện (tủ rack, tủ điều khiển), cấp nguồn và lắp đặt các thiết bị đầu cuối như camera, đầu đọc thẻ, loa, ổ cắm mạng… Sau đó, đấu nối các bộ điều khiển và module về tủ trung tâm.

• Lắp đặt tủ điện (tủ rack, tủ điều khiển) vào các vị trí đã định sẵn.
• Cấp nguồn và lắp đặt các thiết bị cuối như: camera, đầu đọc thẻ, cảm biến, loa, ổ cắm mạng.
• Đấu nối các bộ điều khiển, module I/O và kết nối về tủ trung tâm.

Góc nhìn chuyên gia: Trong các dự án lớn, bước 6 là nơi dễ xảy ra sai sót nếu việc đánh dấu dây ở bước 5 không cẩn thận. Một kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm sẽ luôn đảm bảo mọi điểm đấu nối đều rõ ràng. Việc này cũng giúp cho công tác bảo trì tủ điện hạ thế sau này trở nên đơn giản hơn rất nhiều.

Bước 7: Kiểm Tra An Toàn Và Nghiệm Thu

Đây là bước cuối cùng, bao gồm kiểm tra độ cách điện, vận hành thử toàn bộ hệ thống (camera, mạng, âm thanh, báo cháy…). Có thể dùng các dịch vụ quét nhiệt để phát hiện lỗi. Cuối cùng là vệ sinh, lập hồ sơ hoàn công và bàn giao.

• Đây là bước cuối cùng trước khi bàn giao.
• Kiểm tra độ cách điện của tủ và thiết bị đóng cắt.
• Vận hành thử toàn bộ hệ thống: Kiểm tra hình ảnh camera, tốc độ mạng, âm thanh PA, độ nhạy báo cháy…
• Sử dụng các thiết bị đo chuyên dụng, ví dụ như dịch vụ quét nhiệt tủ điện (Thermal Scan) để phát hiện các điểm tiếp xúc kém hoặc quá nhiệt.
• Vệ sinh toàn bộ hệ thống, lập hồ sơ hoàn công và bàn giao cho chủ đầu tư.

Các Tiêu Chuẩn Thi Công Điện Nhẹ Cần Tuân Thủ

Để đảm bảo chất lượng, thi công ELV phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt về (1) Thiết bị và vật tư (TCVN 7189:2002, TIA/EIA-569…), (2) An toàn điện (TCVN 3256, tiêu chuẩn chống sét, nối đất), và (3) Thiết kế và thẩm mỹ (tuân thủ bản vẽ, hài hòa kiến trúc).

Chất lượng của hệ thống ELV phụ thuộc vào việc tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt.

1. Tiêu Chuẩn Về Thiết Bị Và Vật Tư

Các tiêu chuẩn vật tư quan trọng bao gồm TCVN 7189:2002 (về nhiễu tần số radio), TCN 68-153:1995 (về cống, bể cáp), TCN 68-160:1996 (về cáp sợi quang) và TIA/EIA-569 (về không gian và đường cáp cho tòa nhà thương mại).

• TCVN 7189:2002: Về thiết bị công nghệ thông tin, đặc tính nhiễu tần số radio.
• TCN 68-153:1995: Yêu cầu kỹ thuật về cống, bể cáp và tủ đấu cáp.
• TCN 68-160:1996: Yêu cầu kỹ thuật cho cáp sợi quang.
• TIA/EIA-569: Tiêu chuẩn về không gian và đường cáp cho tòa nhà thương mại.

2. Tiêu Chuẩn Về An Toàn Điện

Tiêu chuẩn an toàn điện cốt lõi là TCVN 3256 (Bộ quy chuẩn quốc gia). Tiêu chuẩn này yêu cầu lắp đặt đúng kỹ thuật về chống sét, nối đất, cách điện và phải có kế hoạch bảo trì định kỳ.

• TCVN 3256: Bộ quy chuẩn quốc gia về an toàn điện.
• Lắp đặt đúng kỹ thuật: Đảm bảo yêu cầu về chống sét, nối đất và cách điện. Một hệ thống chống sét đạt chuẩn là yêu cầu bắt buộc.
• Kiểm tra và bảo trì định kỳ: Hệ thống cần được bảo trì thường xuyên. Đây là lý do các doanh nghiệp lớn luôn cần một dịch vụ bảo trì hệ thống điện chuyên nghiệp.

3. Tiêu Chuẩn Về Thiết Kế Và Thẩm Mỹ

Tiêu chuẩn thiết kế yêu cầu tuân thủ 100% bản vẽ đã được phê duyệt, bố trí hệ thống phải hài hòa với kiến trúc công trình (đảm bảo thẩm mỹ, gọn gàng), và đánh dấu chi tiết tất cả các điểm nối để dễ dàng sửa chữa sau này.

• Tuân thủ bản vẽ thiết kế đã được phê duyệt.
• Bố trí hệ thống phải hài hòa với kiến trúc, đảm bảo thẩm mỹ, gọn gàng.
• Đánh dấu chi tiết các điểm nối để dễ dàng sửa chữa.

Lưu Ý “Vàng” Khi Thi Công Điện Nhẹ

Ba lưu ý quan trọng nhất là: (1) Đặt an toàn lao động lên hàng đầu, (2) Phối hợp chặt chẽ với các nhà thầu xây thô và điện nặng, (3) Quản lý nghiêm ngặt chất lượng vật tư đầu vào.

1. An Toàn Lao Động Là Ưu Tiên Số 1

An toàn lao động yêu cầu trang bị đầy đủ bảo hộ (găng tay, giày, mũ…). Trước khi đấu nối, phải ngắt điện hoàn toàn, kiểm tra bằng bút thử điện và đảm bảo các thiết bị bảo vệ như Aptomat (MCB) ở trạng thái TẮT. Không làm việc ở nơi ẩm ướt và luôn thi công theo nhóm.

Mặc dù là điện áp thấp, quá trình thi công vẫn tiềm ẩn rủi ro (làm việc trên cao, sử dụng máy cắt…).

• Luôn trang bị đầy đủ bảo hộ: găng tay, giày cách điện, mũ, dây an toàn.
• Ngắt điện hoàn toàn trước khi đấu nối. Kiểm tra bằng bút thử điện và đặt biển cảnh báo. Đảm bảo các thiết bị bảo vệ như Aptomat (MCB) ở trạng thái TẮT.
• Không thi công trong môi trường ẩm ướt và luôn làm việc theo nhóm (ít nhất 2 người).

2. Phối Hợp Chặt Chẽ Với Các Công Đoạn Khác

Cần phối hợp nhịp nhàng với các nhà thầu khác (xây thô, điện nặng) để tránh xung đột, chồng chéo vị trí lắp đặt, ví dụ như cản đường ống của hệ thống điện công nghiệp. Phải tham gia họp công trường định kỳ và đánh dấu rõ ràng vị trí đường ống.

Thi công điện nhẹ phải phối hợp với xây thô và đặc biệt là hệ thống điện nặng (điện lực).

• Việc phối hợp kém có thể gây xung đột, chồng chéo. Ví dụ, đường ống điện nhẹ có thể bị cản bởi đường ống của hệ thống điện công nghiệp hoặc điều hòa không khí.
• Tham gia họp công trường định kỳ và đánh dấu rõ ràng vị trí đường ống để tránh các đơn vị khác đục phá nhầm.

3. Quản Lý Chất Lượng Vật Tư

Tuyệt đối không dùng vật tư không rõ nguồn gốc. Ống điện phải đủ độ dày, chịu lực. Cáp tín hiệu (mạng, camera) phải đạt chuẩn về băng thông, chống nhiễu. Cáp nguồn phải phù hợp với công suất thiết kế.

Tuyệt đối không dùng vật tư không rõ nguồn gốc.

• Ống điện phải đủ độ dày, chịu lực.
• Cáp tín hiệu (mạng, camera) phải đạt chuẩn về băng thông, chống nhiễu.
• Cáp nguồn phải phù hợp với công suất thiết kế.

Chi Phí Thi Công Điện Nhẹ Năm 2025

Chi phí thi công ELV (thường chiếm 10-20% tổng giá trị dự án) phụ thuộc vào quy mô, chất lượng thiết bị và độ phức tạp. Ví dụ, chi phí mạng LAN dao động từ 60.000 – 200.000 đồng/node. Đầu tư đúng mức vào hệ thống này giúp tiết kiệm chi phí vận hành, bạn có thể tham khảo thêm cách tính tiền điện.

Chi phí thi công ELV phụ thuộc vào quy mô, chất lượng thiết bị và độ phức tạp của công trình.

• Hệ thống mạng LAN: Chi phí dao động từ 60.000 đến 200.000 đồng/node, tùy thuộc vào việc đi ống ghen, đục tường hay không.
• Hệ thống camera: Phụ thuộc vào loại camera (Analog/IP), độ phân giải, dung lượng lưu trữ.
• Hệ thống báo cháy, PA, Access Control: Chi phí phụ thuộc vào diện tích phủ sóng, số lượng đầu báo/loa/đầu đọc.

Như đã đề cập, hệ thống điện nhẹ chiếm 10-20% tổng giá trị dự án. Tuy nhiên, đầu tư đúng mức vào hệ thống này giúp tiết kiệm chi phí vận hành về lâu dài, đặc biệt là chi phí năng lượng. Bạn có thể tham khảo thêm về cách tính tiền điện để hiểu rõ tầm quan trọng của việc tối ưu hóa hệ thống.

Lựa Chọn Nhà Thầu Thi Công Điện Nhẹ Uy Tín

Việc chọn đúng nhà thầu quyết định 80% thành công. Cần xem xét 4 yếu tố chính: (1) Kinh nghiệm và Năng lực (kiểm tra hồ sơ Giới thiệu), (2) Đội ngũ kỹ thuật (tiêu chuẩn Tuyển dụng), (3) Quy trình quản lý chất lượng (QC/QA), và (4) Chính sách bảo hành, bảo trì hệ thống điện rõ ràng.

Việc chọn đúng đối tác thi công quyết định 80% sự thành công của hệ thống.

1. Kinh Nghiệm và Năng Lực

Ưu tiên các đơn vị có kinh nghiệm lâu năm, đã thực hiện nhiều dự án tương tự. Hãy xem kỹ phần Giới thiệu của họ để đánh giá chính xác hồ sơ năng lực và các dự án đã hoàn thành.

Ưu tiên đơn vị có kinh nghiệm lâu năm, đã thực hiện các dự án tương tự. Hãy xem phần Giới thiệu của họ để đánh giá hồ sơ năng lực.

2. Đội Ngũ Kỹ Thuật

Nhà thầu phải có đội ngũ kỹ sư, kỹ thuật viên chuyên môn cao, được đào tạo bài bản. Tiêu chuẩn Tuyển dụng và chính sách đào tạo nhân sự của họ sẽ phản ánh chất lượng của đội ngũ này.

Nhà thầu phải có đội ngũ kỹ sư, kỹ thuật viên chuyên môn cao. (Bạn có thể xem qua mục Tuyển dụng của họ để đánh giá tiêu chuẩn nhân sự).

3. Quy Trình Quản Lý Chất Lượng

Một đơn vị chuyên nghiệp luôn có quy trình giám sát QC/QA (Quản lý chất lượng) nghiêm ngặt ở từng công đoạn, đảm bảo mọi hạng mục đều được kiểm tra trước khi chuyển sang bước tiếp theo.

Đơn vị chuyên nghiệp luôn có quy trình giám sát QC/QA nghiêm ngặt ở từng công đoạn.

4. Chính Sách Bảo Hành, Bảo Trì

Đây là yếu tố then chốt để đảm bảo vận hành lâu dài. Cần đảm bảo nhà thầu có dịch vụ bảo trì hệ thống điện rõ ràng, hỗ trợ 24/7 và cam kết bảo hành thiết bị ít nhất 12-24 tháng.

Đây là yếu tố then chốt. Đảm bảo nhà thầu có dịch vụ bảo trì hệ thống điện rõ ràng, hỗ trợ 24/7 và bảo hành thiết bị ít nhất 12-24 tháng.

Kết Luận

Thi công hệ thống điện nhẹ là một công đoạn phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật cao và tuân thủ 7 bước nghiêm ngặt. Đây là “hệ thần kinh” của công trình. Lựa chọn một nhà thầu cơ điện chuyên nghiệp, dùng vật tư chất lượng và giám sát chặt chẽ là chìa khóa để đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, bền bỉ.

Thi công hệ thống điện nhẹ là một công đoạn phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật cao và sự tuân thủ nghiêm ngặt quy trình 7 bước. Đây là “hệ thần kinh” của công trình, quyết định tính hiện đại, an toàn và tiện nghi.

Việc lựa chọn một nhà thầu cơ điện chuyên nghiệp, sử dụng vật tư chất lượng và giám sát chặt chẽ là chìa khóa để đảm bảo hệ thống vận hành ổn định, bền bỉ và sẵn sàng cho các nâng cấp công nghệ trong tương lai.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về quy trình thi công điện nhẹ hoặc cần tư vấn cho dự án của mình, vui lòng liên hệ với đội ngũ kỹ sư của chúng tôi để được hỗ trợ.