TCVN 3890:2009 Còn Hiệu Lực Không? So Sánh TCVN 3890:2023 (Update 2025)

Trang bị Bình Chữa Cháy Xách Tay & Xe Đẩy

Bình chữa cháy là “vũ khí” đầu tiên và quan trọng nhất để dập tắt đám cháy khi mới phát sinh. Theo TCVN 3890:2009, việc bố trí không phải là tùy tiện “thích đặt đâu thì đặt”.

a. Định mức trang bị (Mật độ)

Theo quy định cũ, định mức trang bị được tính toán rất kỹ dựa trên mức độ nguy hiểm cháy nổ của từng khu vực. Bạn có thể tham khảo chi tiết cách tính tại bài viết bao nhiêu m2 1 bình chữa cháy để hiểu rõ hơn, nhưng cơ bản TCVN 3890:2009 quy định như sau:

Kinh nghiệm thực tế: Ngày xưa khi đi nghiệm thu, lỗi phổ biến nhất mà các chủ đầu tư hay mắc phải là tính thiếu số lượng bình do quên trừ đi diện tích tường, cột, hoặc tính gộp diện tích chung quá lớn.

b. Khoảng cách di chuyển (Travel Distance)

Đây là yếu tố sống còn liên quan đến khả năng tiếp cận phương tiện khi có sự cố. TCVN 3890:2009 quy định khoảng cách thực tế từ vị trí xa nhất đến điểm đặt bình chữa cháy:

• 🔴 Mức nguy hiểm cao: Không quá 15 mét.
• 🟠 Mức nguy hiểm trung bình: Không quá 20 mét.
• 🟢 Mức nguy hiểm thấp: Không quá 25 mét.

Điều này có nghĩa là, nếu bạn đứng ở bất kỳ góc chết nào trong xưởng, bạn phải có khả năng chạy bộ tới chỗ đặt bình chữa cháy trong phạm vi số mét nêu trên.

c. Vị trí lắp đặt & Yêu cầu kỹ thuật

• Bình phải được đặt ở nơi dễ thấy, dễ lấy.
• Nếu treo tường, chiều cao từ tay cầm đến mặt sàn không được quá 1.5m. (Lưu ý: Nhiều thợ lắp đặt ẩu thường treo quá cao, khiến phụ nữ hoặc người có chiều cao khiêm tốn rất khó thao tác khi khẩn cấp).
• Không được để bình dưới nền đất ẩm ướt nếu không có kệ/giá đỡ (tránh rỉ sét vỏ bình).
• Môi trường có nhiệt độ cao hoặc lộ thiên phải có mái che hoặc hộp đựng bảo vệ.

Hệ Thống Báo Cháy Tự Động (Fire Alarm System)

Hệ thống báo cháy tự động được ví như “tai mắt” của tòa nhà. Theo TCVN 3890:2009, danh mục công trình bắt buộc phải trang bị hệ thống này rất rộng.

a. Đối tượng bắt buộc trang bị

• Nhà hành chính, trụ sở làm việc từ 5 tầng trở lên hoặc có khối tích từ 5.000 m3 trở lên.
• Khách sạn, nhà khách, nhà nghỉ cao từ 5 tầng trở lên.
• Nhà chung cư, ký túc xá cao từ 5 tầng trở lên.
• Chợ, trung tâm thương mại, siêu thị.
• Kho tàng, nhà sản xuất có nguy hiểm cháy nổ loại A, B, C…

b. Yêu cầu về đầu báo cháy (Detectors)

Trong quá trình thiết kế, việc chọn loại đầu báo (khói, nhiệt, lửa) phụ thuộc hoàn toàn vào tính chất hoạt động của khu vực đó. Bạn cần phân biệt rõ để tránh báo giả:

Hệ Thống Cấp Nước Chữa Cháy

Đây là “hỏa lực mạnh” để dập tắt đám cháy khi bình chữa cháy xách tay không còn hiệu quả.

a. Họng nước chữa cháy vách tường

• Đối tượng: Trang bị cho nhà cao tầng, nhà xưởng công nghiệp có diện tích lớn.
• Vị trí: Đặt cạnh lối ra vào, cầu thang bộ, sảnh, hành lang.
• Yêu cầu: Mỗi họng nước phải có van khóa, lăng phun và cuộn vòi (chiều dài 20m hoặc 30m) đặt gọn trong hộp tủ.
• Áp lực nước: Phải đảm bảo tia nước phun xa và mạnh để dập tắt lửa. Áp lực đầu lăng tối thiểu là phần quan trọng cần tính toán thủy lực kỹ càng (thường liên quan đến thi công đấu nối thoát nước tòa nhà và hệ thống bơm).

b. Trụ nước chữa cháy ngoài nhà

• Khoảng cách giữa các trụ nước không quá 150m.
• Phải nằm gần đường giao thông để xe chữa cháy chuyên dụng có thể tiếp cận lấy nước dễ dàng.

Phương tiện chiếu sáng sự cố và chỉ dẫn thoát nạn (Đèn Exit & Emergency)

Đây là hạng mục thuộc hệ thống điện nhẹ (ELV) mà tôi thấy rất nhiều chủ đầu tư hay “xem nhẹ”, thường chọn loại rẻ tiền để đối phó. Nhưng thực tế, khi hỏa hoạn xảy ra, điện lưới thường bị cắt ngay lập tức. Lúc đó, khói đen dày đặc bao trùm, sự hoảng loạn (panic) lên đến đỉnh điểm. Chính những ánh đèn xanh (Exit) và đèn chiếu sáng sự cố (Emergency) này là “phao cứu sinh” dẫn đường thoát nạn.

Kinh nghiệm xương máu: Rất nhiều công trình sau 1-2 năm sử dụng, ắc quy của đèn bị chai. Khi Cảnh sát PCCC kiểm tra, ngắt điện thử thì đèn tắt ngóm chỉ sau 5 phút -> Bị phạt. Vì vậy, tại KTH Electric, chúng tôi luôn khuyên khách hàng định kỳ 6 tháng phải xả pin một lần để kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Dụng cụ phá dỡ và phương tiện cứu người

Đám cháy thường gây kẹt cửa, sập đổ cấu kiện, nên dụng cụ phá dỡ là bắt buộc. TCVN 3890:2009 quy định định mức trang bị cho mỗi tầng nhà hoặc mỗi khoang cháy như sau:

• Dụng cụ thô sơ: Kìm cộng lực, búa tạ, xà beng, rìu, cưa tay… Phải được đặt trong hộp tủ sơn đỏ, dễ lấy.
• Mặt nạ phòng độc (Mặt nạ lọc độc): Trang bị cho đội PCCC cơ sở và khuyến khích trang bị cho người dân trong nhà cao tầng.
• Dây cứu người (Dây hạ chậm): Đối với các khách sạn, nhà cao tầng, việc trang bị dây thoát hiểm tự hãm ở các tầng cao là phương án dự phòng cực kỳ hiệu quả khi cầu thang bộ bị nhiễm khói.

Quy định về Kiểm tra và Bảo dưỡng (Maintenance)

Là đơn vị chuyên nhận thầu bảo trì hệ thống điện và cơ điện, tôi tóm tắt quy trình chuẩn mà anh em kỹ thuật cần nắm:

So sánh TCVN 3890:2009 và TCVN 3890:2023

Đây là phần giá trị nhất dành cho các kỹ sư và chủ đầu tư đang phân vân giữa hai thế hệ tiêu chuẩn. Sự khác biệt phản ánh tư duy giám sát an toàn điện và PCCC ngày càng chặt chẽ hơn.

Nhận định chuyên gia: TCVN 3890:2023 không chỉ là sự thay thế, nó là sự “lấp lỗ hổng”. Những kẽ hở mà các công trình trước đây hay lách (như nhà ở chuyển đổi công năng, quán karaoke cải tạo) nay đã bị bịt kín bởi các quy định mới.

KẾT LUẬN

TCVN 3890:2009 đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của nó trong việc định hình nền tảng an toàn PCCC tại Việt Nam suốt hơn một thập kỷ. Dù hiện tại đã có TCVN 3890:2023 thay thế với những yêu cầu cao hơn, nhưng việc hiểu rõ các quy định gốc rễ này giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về hệ thống kỹ thuật.

An toàn cháy nổ không phải là chuyện “làm cho có” để đối phó cơ quan chức năng. Đó là sinh mạng, là tài sản của chính bạn.

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc:

• ✅ Rà soát lại hệ thống PCCC của tòa nhà cũ theo tiêu chuẩn nào?
• ✅ Cần nâng cấp hệ thống điện, nước, PCCC để đạt chuẩn TCVN 3890:2023.
• ✅ Bảo trì hệ thống cơ điện định kỳ.

Hãy để đội ngũ kỹ sư 20 năm kinh nghiệm của KTH Electric hỗ trợ bạn. Chúng tôi không chỉ làm kỹ thuật, chúng tôi mang đến sự an tâm.

Hãy chia sẻ bài viết này nếu bạn thấy nó hữu ích cho cộng đồng kỹ thuật và quản lý tòa nhà!