English
Kiến thức
Đồng Thanh Là Gì? Cẩm Nang Chọn Thanh Cái Đồng (Busbar) 2025
Trong hệ thống điện công nghiệp, Đồng thanh (hay còn gọi là Thanh cái đồng/Busbar) đóng vai trò như “xương sống” dẫn truyền năng lượng. Không chỉ đơn thuần là vật dẫn điện, chất lượng và quy cách của thanh đồng quyết định trực tiếp đến độ an toàn, khả năng chịu tải và tuổi thọ của toàn bộ hệ thống tủ bảng điện.
Vậy thực chất thanh cái Busbar là gì? Làm thế nào để tính toán và lựa chọn kích thước đồng thanh chuẩn xác theo tiêu chuẩn IEC? Bài viết này từ KTH Electric sẽ cung cấp kiến thức chuyên sâu giúp bạn tối ưu hóa dự án của mình.
Hệ thống thanh cái đồng Busbar trong tủ điện công nghiệp
Đồng Thanh Là Gì? Phân Biệt Giữa “Vật Liệu” Và “Thiết Bị Điện”
Trong kỹ thuật điện, Đồng thanh (Busbar) là thanh dẫn điện làm bằng đồng đỏ tinh khiết (99.9% Cu), dùng để phân phối dòng điện công suất lớn, khác hoàn toàn với “đồng thanh” (hợp kim đồng + thiếc) dùng đúc tượng.
Rất nhiều người nhầm lẫn giữa khái niệm “Đồng thanh” trong nghệ thuật và trong kỹ thuật điện. Để chọn đúng vật tư, bạn cần phân biệt rõ:
- Góc độ Vật liệu (Đồng điếu – Bronze): Là hợp kim của Đồng và Thiếc. Loại này thường dùng đúc tượng, chuông, chi tiết máy chịu mài mòn, ít dùng để dẫn điện do độ dẫn kém hơn đồng nguyên chất.
- Góc độ Kỹ thuật điện (Thanh cái – Busbar): Đây là sản phẩm chúng ta tập trung trong bài viết này. Nó là thanh dẫn điện thường được làm từ Đồng đỏ (Copper Catot – 99.9%) hoặc Đồng thau.
- Vai trò: Tiếp nhận và phân phối điện năng từ máy biến áp hoặc máy phát đến các thiết bị đóng cắt.
- Đặc tính: Độ dẫn điện cực cao, chịu dòng ngắn mạch lớn và tản nhiệt tốt.
💡 Lưu ý: Đối với các hệ thống truyền tải dòng điện cực lớn (từ 1000A trở lên), thay vì dùng thanh cái trần trong tủ, các công trình hiện đại thường chuyển sang sử dụng hệ thống thanh dẫn điện Busway để tối ưu không gian và an toàn.
Phân Loại Đồng Thanh Và Quy Cách Thông Dụng
Đồng thanh cái (thanh chữ nhật) cho tủ điện, Đồng tròn (thanh đặc) cho cơ khí/tiếp địa, và Đồng lá (cuộn) cho máy biến áp nhỏ.
Tùy vào vị trí lắp đặt trong tủ điện hạ thế hay trạm biến áp, đồng thanh được sản xuất dưới nhiều hình dạng khác nhau:
Đồng Thanh Cái (Dạng Thanh Chữ Nhật)
Đây là dạng phổ biến nhất (Busbar).
- Kích thước: Thường có chiều dài 3m hoặc 4m. Bề rộng và độ dày đa dạng (Ví dụ: 3x15mm, 5x50mm, 10x100mm…).
- Ứng dụng: Dùng làm cầu đấu trung gian, thanh cái chính trong tủ phân phối, kết nối các đầu cực của MCCB hoặc ACB.
Đồng Thanh Tròn (Round Bar)
- Đặc điểm: Tiết diện tròn đặc.
- Ứng dụng: Thường dùng để tiện ren làm bu-lông đồng, các chi tiết máy hoặc làm cọc thi công tiếp địa thoát sét.
Đồng Dạng Cuộn (Tape)
- Đặc điểm: Mỏng (dạng lá), dài, có thể uốn dẻo.
- Ứng dụng: Dùng cho các kết nối yêu cầu độ linh hoạt cao hoặc dòng tải nhỏ, dùng trong các máy biến áp cỡ nhỏ.
3. Tại Sao Nên Dùng Đồng Thanh Thay Vì Cáp Điện Trong Tủ?
✅ Ưu điểm vượt trội: Thanh đồng cứng vững chịu dòng ngắn mạch tốt hơn cáp, tản nhiệt hiệu quả hơn, tuổi thọ cao hơn và mang lại tính thẩm mỹ chuyên nghiệp cho tủ điện.
Tại sao trong các tủ điện công nghiệp, kỹ sư lại ưu tiên dùng thanh cái cứng thay vì dây cáp mềm?
1. Khả năng chịu dòng ngắn mạch
Khi xảy ra sự cố, lực điện động rất lớn có thể làm văng hoặc đứt dây cáp. Thanh đồng cứng vững giúp hệ thống chịu đựng được lực này tốt hơn.
2. Tản nhiệt tốt hơn
Với cùng một tiết diện, thanh cái tản nhiệt ra môi trường tốt hơn cáp bọc cách điện, cho phép chịu mật độ dòng điện cao hơn.
3. Thẩm mỹ và Gọn gàng
Việc đi thanh cái giúp tủ điện thoáng, dễ dàng vệ sinh thanh cái Busbar và kiểm tra định kỳ, tránh tình trạng dây cáp chằng chịt như “mạng nhện”.
4. Tuổi thọ cao
Thanh đồng chất lượng không bị lão hóa lớp vỏ cách điện theo thời gian như cáp, giảm thiểu rủi ro phóng điện cục bộ.
Thanh cái đồng giúp tủ điện gọn gàng hơn dây cáp
Hướng Dẫn Chọn Kích Thước Thanh Cái (Busbar Sizing)
🧮 Công thức vàng: Tại Việt Nam, mật độ dòng điện cho phép của đồng đỏ là 2 – 2.5 A/mm². Ví dụ: Dòng 1000A cần tiết diện ~400mm² (chọn thanh 80x5mm).
Việc chọn tiết diện thanh cái không được cảm tính mà phải dựa trên tính toán kỹ thuật. Dưới đây là hướng dẫn cơ bản:
Công thức tính sơ bộ
Dựa theo tiêu chuẩn và kinh nghiệm tại môi trường nhiệt đới Việt Nam, mật độ dòng điện cho phép của đồng đỏ thường là 2 – 2.5 A/mm².
Ví dụ thực tế:
Bạn cần chọn thanh cái cho tủ tụ bù có dòng tải 1000A.
- Step 1: Tính tiết diện yêu cầu
. - Step 2: Tra bảng quy cách, chọn: 1 thanh 80x5mm (400mm²) hoặc 2 thanh 40x5mm.
*Lưu ý: Đây là tính toán sơ bộ. Trong thực tế, cần xem xét hệ số giảm trừ do nhiệt độ môi trường, độ cao lắp đặt và số lượng thanh đi song song.
Yêu cầu an toàn khi lắp đặt
- Màu sắc: Các thanh cái pha R-S-T-N phải được bọc ghen hoặc sơn màu (Đỏ – Vàng – Xanh – Đen) để phân biệt và tăng cường cách điện.
- Khoảng cách: Đảm bảo khoảng cách an toàn giữa các pha để tránh phóng điện.
- Kiểm tra nhiệt độ: Tại các điểm nối (joint) là nơi dễ phát nhiệt nhất. Cần thường xuyên kiểm tra nhiệt độ thanh cái bằng camera nhiệt hoặc dán tem cảnh báo nhiệt.
Dịch Vụ & Giải Pháp Tại KTH Electric
Tại KTH Electric, chúng tôi hiểu rằng một thanh đồng tốt chỉ là khởi đầu. Hệ thống điện cần được chăm sóc toàn diện để vận hành ổn định.
Ngoài việc cung cấp vật tư thiết bị điện, KTH Electric mang đến các giải pháp chuyên sâu:
- Thi công & Lắp đặt: Tư vấn thiết kế hệ thống thanh cái, thang máng cáp chuẩn kỹ thuật.
- Bảo trì hệ thống điện: Cung cấp dịch vụ bảo trì hệ thống điện định kỳ, giúp phát hiện sớm các điểm nóng trên thanh cái, lỏng mối nối.
- Kiểm định: Dịch vụ thử nghiệm kiểm định thiết bị điện đảm bảo an toàn trước khi đóng điện.
Bạn cần tư vấn về Đồng thanh cái hoặc Dịch vụ bảo trì tủ điện?
Liên hệ ngay với KTH Electric để được hỗ trợ kỹ thuật và báo giá tốt nhất.
Ông Đỗ Tấn Tuấn là người trực tiếp phụ trách toàn bộ nội dung trên website kth-electric.com. Các bài viết được xây dựng từ nguồn kiến thức chuyên sâu, kết hợp giữa tài liệu tham khảo uy tín (có trích dẫn cụ thể) và kinh nghiệm thực tiễn dày dặn của ông. Vì vậy, bạn đọc có thể hoàn toàn tin tưởng vào tính chính xác và độ tin cậy của thông tin, đảm bảo mỗi nội dung chia sẻ đều mang lại giá trị tham khảo hữu ích và đáng tin cậy.