Hệ Thống Nối Đất IT Là Gì? Tại Sao Bắt Buộc Cho Phòng Mổ (IEC 60364-7-710)

Trong các hệ thống điện dân dụng hoặc nhà máy (hệ thống TT, TN), khi có sự cố chạm đất (rò điện), aptomat chống giật (RCBO/ELCB) sẽ ngay lập tức cắt điện. Đây là một tính năng an toàn… nhưng sẽ là một **thảm họa** nếu nó xảy ra trong phòng phẫu thuật, khi máy trợ thở và máy mổ đột ngột dừng lại.

Để giải quyết vấn đề này, các khu vực y tế trọng yếu (Phòng mổ, ICU) bắt buộc phải sử dụng một kiến trúc điện đặc biệt: Hệ thống nối đất IT kết hợp với Thiết bị Giám sát Cách điện (IMD).

“Nỗi Đau” Của Hệ Thống Điện Thường (TN/TT) Trong Bệnh Viện

Hệ thống điện thông thường (dây trung tính nối đất) có 2 rủi ro chết người trong môi trường y tế:

• Gây Gián Đoạn Hệ Thống (Downtime): Khi xảy ra lỗi chạm đất (Ground Fault) đầu tiên, dòng sự cố lớn -> CB/RCBO nhảy -> Mất điện ngay lập tức -> Nguy hiểm tính mạng bệnh nhân.
• Nguy cơ Điện Giật (Microshock): Bệnh nhân trong phòng mổ (đặc biệt khi phẫu thuật tim) cực kỳ nhạy cảm. Một dòng rò (Leakage Current) siêu nhỏ, chỉ từ 10 micro-ampe (µA) đi thẳng vào tim có thể gây rung tâm thất (gọi là Microshock), trong khi con người bình thường chỉ cảm nhận được ở mức 1-10 mili-ampe (mA) (gọi là Macroshock).

Kết luận: Hệ thống điện thường quá nguy hiểm và không đủ tin cậy cho các khu vực y tế nhóm 2 (Group 2).

Hệ Thống Nối Đất IT (Isolated Terra) Là Gì?

Định nghĩa kỹ thuật: Hệ thống IT là một hệ thống điện trong đó nguồn điện (thường là thứ cấp của biến áp cách ly) được cách ly hoàn toàn khỏi đất (chữ “I” – Isolated), và vỏ các thiết bị điện (Terra) được nối đất riêng (chữ “T”).

Sự “Kỳ Diệu” Của Lỗi Chạm Đất Đầu Tiên (First Fault)

📞

Hotline tư vấn 0968.27.11.99

Ms. Thanh Tâm

Chuyên Viên tư vấn & báo giá

⚡ Phản hồi trong 5 phút

Chat ngay qua Zalo Official

Đây là điểm khác biệt cốt lõi:

• Trong hệ thống IT, khi lỗi chạm đất đầu tiên xảy ra (ví dụ: dây pha chạm vào vỏ máy), KHÔNG có mạch kín để dòng điện chạy về nguồn (vì nguồn đã bị cách ly).
• Dòng sự cố (dòng rò) lúc này là **CỰC KỲ NHỎ** (chỉ vài mA), không đủ để gây giật (microshock) và không đủ để làm CB nhảy.

Kết quả: Hệ thống vẫn TIẾP TỤC VẬN HÀNH BÌNH THƯỜNG, ca mổ không bị gián đoạn, bệnh nhân an toàn.

Tiêu Chuẩn Pháp Lý: IEC 60364-7-710

Việc lắp đặt hệ thống IT không phải là “lựa chọn”, mà là **BẮT BUỘC** về mặt pháp lý và an toàn.

Tiêu chuẩn IEC 60364-7-710 (và TCVN 7447-7-710 tương đương) quy định rõ: Bắt buộc sử dụng hệ thống IT y tế cho các “Khu Vực Y Tế Nhóm 2” (Medical Locations Group 2).

• Khu Vực Y Tế Nhóm 2 là gì? Là nơi sử dụng các thiết bị y tế tiếp xúc trực tiếp với tim hoặc các cơ quan nội tạng của bệnh nhân, và việc mất điện có thể gây nguy hiểm tức thời đến tính mạng.
• Bao gồm: Phòng mổ (Operating Theatres), Phòng ICU (Hồi sức tích cực), Phòng Gây mê, Phòng Sinh mổ…
• Tiêu chuẩn này cũng bắt buộc hệ thống IT phải được trang bị Thiết bị Giám sát Cách điện (IMD) theo tiêu chuẩn IEC 61557-8.

Vai Trò Của IMD: “Người Lính Gác” Của Hệ Thống IT

Một câu hỏi logic được đặt ra: Nếu hệ thống không nhảy khi có lỗi đầu tiên, làm sao chúng ta biết là nó đang bị lỗi?

Câu trả lời chính là Thiết bị Giám sát Cách điện (IMD – Insulation Monitoring Device).

• Nhiệm vụ: IMD (hay Relay giám sát cách điện) được kết nối giữa hệ thống IT (đã cách ly) và đất. Nó liên tục “đo” điện trở cách điện (Insulation Resistance) của toàn bộ hệ thống (đo bằng Kilo-ohm, kΩ).
• Khi có lỗi đầu tiên: Một dây pha chạm đất -> Tổng trở cách điện của hệ thống giảm đột ngột.
• Hành động của IMD: Khi điện trở giảm xuống dưới ngưỡng cài đặt (ví dụ: 50 kΩ), IMD sẽ KHÔNG CẮT ĐIỆN, mà sẽ ngay lập tức KÍCH HOẠT CẢNH BÁO (đèn báo + còi) tại phòng kỹ thuật và phòng y tế.

Kịch Bản Vận Hành An Toàn (Lỗi Thứ Nhất & Lỗi Thứ Hai)

Kịch bản 1: Lỗi Chạm Đất Đầu Tiên

1. Một thiết bị (ví dụ: đèn mổ) bị rò điện.
2. Dòng sự cố là siêu nhỏ.
3. Hệ thống: CB KHÔNG NHẢY. Ca mổ tiếp tục bình thường. Bệnh nhân an toàn (không bị microshock).
4. IMD: Kích hoạt đèn vàng/còi báo động “LỖI CÁCH ĐIỆN”.
5. Kỹ sư: Nhận cảnh báo, chuẩn bị dụng cụ, và sẽ tìm/sửa lỗi *sau khi* ca mổ kết thúc.

Kịch bản 2: Lỗi Chạm Đất Thứ Hai (Nếu không sửa lỗi 1)

Nếu kỹ sư phớt lờ cảnh báo của IMD và không sửa lỗi 1, lúc này, nếu một lỗi chạm đất thứ hai xảy ra trên một pha khác:

• Hệ thống: Một mạch ngắn mạch Pha-Đất-Pha được hình thành. Dòng sự cố trở nên rất lớn.
• Kết quả: CB sẽ nhảy. Hệ thống mất điện.

Kết luận: Hệ thống IT + IMD cung cấp cho bệnh viện một “cửa sổ vàng” thời gian để chủ động sửa chữa lỗi đầu tiên, đảm bảo vận hành liên tục.