5 Lỗi Thường Gặp Của ATS & Hướng Dẫn Khắc Phục Chi Tiết (2025)

Tổng Hợp 5 Lỗi Thường Gặp Của ATS & Hướng Dẫn Khắc Phục Chi Tiết (2025)

Trong hệ thống điện công nghiệp và dân dụng, Bộ chuyển nguồn tự động (ATS – Automatic Transfer Switch) đóng vai trò như “trái tim” của hệ thống điện dự phòng. Nhiệm vụ của nó là tự động chuyển tải sang nguồn máy phát khi điện lưới gặp sự cố. Tuy nhiên, sau một thời gian vận hành, ATS có thể gặp trục trặc khiến hệ thống điện ưu tiên bị tê liệt, gây thiệt hại lớn cho sản xuất kinh doanh.

Là đơn vị có hơn 15 năm kinh nghiệm bảo trì hệ thống điện, KTH Electric đã tổng hợp lại 5 lỗi thường gặp nhất của ATS cùng quy trình xử lý sự cố (troubleshooting) chuẩn kỹ thuật dưới đây. Bài viết này dành cho các kỹ thuật viên vận hành, quản lý tòa nhà và chủ doanh nghiệp cần giải pháp xử lý nhanh.

1. Lỗi ATS Không Tự Động Chuyển Mạch (Chế Độ Auto)

📞

Hotline tư vấn 0968.27.11.99

Ms. Thanh Tâm

Chuyên Viên tư vấn & báo giá

⚡ Phản hồi trong 5 phút

Chat ngay qua Zalo Official

Đây là sự cố phổ biến nhất và thường do các nguyên nhân sau:

1.1. Mất tín hiệu điều khiển hoặc nguồn nuôi

Bộ điều khiển ATS (ATS Controller) cần nguồn nuôi để hoạt động. Nguồn này thường lấy từ pha A của điện lưới hoặc ắc quy.

• Kiểm tra: Dùng đồng hồ vạn năng (VOM) đo điện áp tại cầu chì điều khiển (Control Fuse) hoặc CB tép cấp nguồn cho bộ điều khiển.
• Khắc phục: Nếu mất áp, hãy kiểm tra xem cầu chì có bị đứt không. Nếu đứt, cần kiểm tra ngắn mạch trước khi thay thế.

1.2. Lỗi cuộn hút (Solenoid) hoặc Motor

Đối với ATS loại Solenoid (như Osung, Osemco) hoặc loại Motor (như Socomec), nếu cuộn dây bị cháy, cơ cấu sẽ không thể đóng cắt.

• Kiểm tra: Ngắt điện, đo điện trở cách điện và điện trở thuần của cuộn dây. Nếu giá trị bằng 0 (ngắn mạch) hoặc vô cùng (đứt dây), cuộn hút đã hỏng.
• Khắc phục: Thay thế cuộn hút chính hãng.

1.3. Đang ở chế độ Manual hoặc Off

Đôi khi nguyên nhân rất đơn giản: Ai đó đã chuyển công tắc chọn chế độ (Mode Selector Switch) sang vị trí MAN (Bằng tay) hoặc OFF để bảo trì và quên trả lại vị trí AUTO.

• Khắc phục: Kiểm tra và vặn lại công tắc sang vị trí AUTO.

2. Lỗi ATS Chuyển Được Bằng Tay Nhưng Không Chuyển Tự Động

Nếu bạn dùng tay gạt cần chuyển mạch (Manual Handle) thấy nhẹ nhàng và tiếp điểm đóng tốt, nhưng khi để Auto thì không chạy, vấn đề nằm ở hệ thống bảo vệ.

2.1. Lỗi ngược pha hoặc mất pha

Các bộ điều khiển ATS hiện đại tích hợp sẵn rơ-le bảo vệ thứ tự pha. Nếu nguồn máy phát cấp vào bị ngược pha so với nguồn lưới (VD: L1-L3-L2), bộ điều khiển sẽ khóa chức năng chuyển mạch để bảo vệ động cơ tải (tránh quay ngược).

Khắc phục: Dùng đồng hồ đo thứ tự pha để kiểm tra. Đảo lại 2 trong 3 dây pha đầu vào của nguồn máy phát.

2.2. Điện áp/Tần số máy phát không ổn định

Bộ điều khiển được cài đặt ngưỡng bảo vệ (VD: 380V ±10%). Nếu máy phát ra điện áp quá thấp (<342V) hoặc quá cao (>418V), hoặc tần số không đạt 50Hz, ATS sẽ không nhận nguồn này.

Khắc phục: Kiểm tra bộ điều tốc (Governor) và bộ điều áp (AVR) của máy phát điện. Điều chỉnh lại cho đúng thông số định mức.

3. Lỗi ATS Không Trả Về Nguồn Lưới (Khi Có Điện Trở Lại)

Nguyên nhân & Cách xử lý:

• Thời gian trễ (Return Timer): ATS thường được cài đặt độ trễ từ 1-5 phút sau khi có điện lưới để đảm bảo điện lưới đã thực sự ổn định (tránh trường hợp có rồi mất ngay).
  -> Giải pháp: Quan sát đèn báo “Mains Available” và chờ hết thời gian đếm ngược.
• Chế độ “Re-transfer Inhibit”: Một số tủ ATS có nút chức năng này để ngăn tự động trả nguồn.
  -> Giải pháp: Kiểm tra và tắt chức năng này.
• Rơ-le trung gian bị dính: Rơ-le cấp lệnh đóng nguồn lưới bị hỏng tiếp điểm.
  -> Giải pháp: Thay thế rơ-le trung gian.

4. ATS Phát Ra Tiếng Kêu “Rè Rè” Lớn Hoặc Có Mùi Khét

Đây là dấu hiệu báo động đỏ, cần xử lý ngay lập tức để tránh cháy nổ tủ điện.

• Tiếng kêu “Rè Rè” (Chattering): Thường do điện áp cấp cho cuộn hút không đủ (thấp áp), lực từ không thắng được lực lò xo, làm lõi thép dao động liên tục. Hoặc do bề mặt tiếp xúc của nam châm điện bị bẩn/gỉ sét.
• Mùi khét: Do tiếp điểm động lực (Contact) tiếp xúc kém, bị rỗ bề mặt gây phóng hồ quang và phát nhiệt. Hoặc do cuộn dây đang bị om (chập vòng dây).

Giải pháp:

– Kiểm tra điện áp nguồn điều khiển.

– Vệ sinh sạch sẽ bề mặt nam châm điện.

– Nếu tiếp điểm bị rỗ quá nặng, bắt buộc phải thay thế bộ tiếp điểm mới hoặc thay cả bộ ATS để đảm bảo an toàn.

5. Nguồn Phụ (Máy Phát) Vẫn Chạy Khi Đã Có Nguồn Chính

Nhiều người lầm tưởng đây là lỗi, nhưng thực tế đây thường là tính năng Cool Down (Làm mát) của hệ thống.

Sau khi ATS đã chuyển tải về nguồn lưới, máy phát điện cần chạy không tải thêm khoảng 3-5 phút để giải nhiệt cho động cơ và ổn định dầu nhớt trước khi tắt hẳn. Nếu sau 10-15 phút máy vẫn không tắt, hãy kiểm tra lại tín hiệu “Remote Start” từ ATS xuống máy phát (thường là cặp tiếp điểm khô).

Bảng Tổng Hợp Khắc Phục Nhanh Sự Cố ATS

Lưu Ý Khi Bảo Trì & Sửa Chữa ATS

Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Để hệ thống ATS hoạt động bền bỉ, bạn cần thực hiện bảo trì định kỳ:

• ✅ Kiểm tra siết lực (Torque Check): Các điểm đấu nối cáp động lực, thanh cái Busbar có thể bị lỏng sau thời gian dài do rung động hoặc giãn nở nhiệt. Cần siết lại định kỳ 6 tháng/lần.
• ✅ Vệ sinh công nghiệp: Hút bụi, lau sạch muội than và xác côn trùng bên trong tủ.
• ✅ Vận hành giả định (Test Run): Định kỳ 1 tháng/lần, hãy ngắt thử nguồn lưới để test quy trình khởi động máy phát và chuyển mạch của ATS.