English
Nghị định 175/2024/NĐ-CP: Cẩm nang áp dụng & Những điểm mới trong Quản lý dự án xây dựng
Chào bạn, tôi là Đỗ Tấn Tuấn – Giám đốc Chiến lược Nội dung, đồng thời là một Kỹ sư Cơ điện (M&E) đã có hơn 20 năm lăn lộn tại các công trường từ Bắc vào Nam.
Nếu bạn đang đọc bài viết này, có lẽ bạn đang cầm trên tay một bộ hồ sơ thiết kế và hoang mang tột độ: “Liệu hồ sơ này bây giờ nộp lên Bộ Xây Dựng hay Sở Xây Dựng? Nghị định 15/2021 còn dùng được không hay đã thành giấy vụn? Nghe nói có Nghị định 175 mới ra, nó thay đổi cái gì?”
Trong ngành xây dựng và cơ điện, sự thay đổi về hành lang pháp lý còn đáng sợ hơn cả việc giá vật tư leo thang. Bởi vì chỉ một sai sót trong thủ tục pháp lý, dự án của bạn có thể bị “treo” cả năm trời, dòng tiền đóng băng, và lãi vay ngân hàng thì vẫn chạy đều mỗi ngày.
Chính phủ vừa ban hành Nghị định 175/2024/NĐ-CP (có hiệu lực từ 2025), chính thức thay thế “tượng đài” Nghị định 15/2021/NĐ-CP. Đây được coi là cuộc “đại phẫu” lớn nhất trong quy trình quản lý đầu tư xây dựng suốt 5 năm qua.
Bài viết này không phải là bản copy-paste văn bản luật khô khan. Với tư cách là người trong nghề, tôi sẽ “mổ xẻ” Nghị định 175 dưới góc độ thực chiến nhất, chỉ ra những thay đổi “sống còn” mà Chủ đầu tư và các Nhà thầu Cơ điện (M&E) buộc phải biết để không bị trả hồ sơ.
Tổng quan về Nghị định 175/2024/NĐ-CP: Sự thay thế tất yếu
Nghị định 175/2024/NĐ-CP chính thức thay thế Nghị định 15/2021/NĐ-CP, tập trung vào việc phân cấp thẩm quyền mạnh mẽ cho địa phương và đơn giản hóa thủ tục hành chính để tháo gỡ ách tắc cho các dự án đầu tư xây dựng.
Trước hết, chúng ta cần xác nhận một sự thật: Nghị định 15/2021/NĐ-CP đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của nó.
Trong bối cảnh nền kinh tế 2025 đòi hỏi sự tinh gọn, tốc độ và phân quyền mạnh mẽ, Nghị định 15 đã bộc lộ những hạn chế về thủ tục rườm rà, khiến nhiều dự án ách tắc tại khâu thẩm định. Nghị định 175/2024/NĐ-CP ra đời (Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xây dựng) như một “làn gió mới” với tư duy quản lý cởi mở hơn.
- Tên văn bản: Nghị định 175/2024/NĐ-CP.
- Phạm vi điều chỉnh: Quy định chi tiết về lập, thẩm định, phê duyệt dự án; thiết kế xây dựng; cấp giấy phép xây dựng và quản lý năng lực hoạt động xây dựng.
- Đối tượng áp dụng: Chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, Nhà thầu tư vấn, Nhà thầu thi công (Xây dựng & Cơ điện), Cơ quan quản lý nhà nước.
- Tác động: Thay thế toàn bộ các quy trình cũ về thẩm định và cấp phép trước đây.
Nếu bạn là một Giám đốc dự án hay một Kỹ sư QS (Quantity Surveyor), việc không cập nhật nghị định này đồng nghĩa với việc bạn đang sử dụng “bản đồ cũ” để đi trên một “con đường mới”.
[QUAN TRỌNG] 5 Điểm mới nổi bật so với Nghị định 15/2021/NĐ-CP
💡 5 THAY ĐỔI CỐT LÕI:
- Phân cấp thẩm định về Sở Xây dựng.
- Tích hợp “một cửa” giữa thẩm định xây dựng và PCCC.
- Mở rộng đối tượng miễn Giấy phép xây dựng.
- Nâng hạn mức vốn cho Báo cáo Kinh tế – Kỹ thuật.
- Đánh giá năng lực nhà thầu dựa trên thực lực.
Đây là phần “ăn tiền” nhất của bài viết. Tôi đã tổng hợp và so sánh trực quan để bạn thấy rõ sự khác biệt, từ đó điều chỉnh chiến lược hồ sơ cho phù hợp.
| Tiêu chí | Nghị định 15/2021/NĐ-CP (Cũ) | Nghị định 175/2024/NĐ-CP (Mới) | Tác động thực tế |
|---|---|---|---|
| 1. Thẩm quyền thẩm định | Tập trung nhiều về Bộ Xây dựng (Cục Quản lý hoạt động xây dựng) đối với dự án lớn, vốn nhà nước. | Phân cấp mạnh mẽ: Chuyển quyền thẩm định các dự án nhóm B, C (kể cả vốn nhà nước) về cho Sở Xây dựng địa phương. | Giảm tải cho Bộ, rút ngắn thời gian đi lại, hồ sơ được xử lý nhanh hơn tại địa phương. |
| 2. Tích hợp PCCC | Thẩm duyệt PCCC là bước riêng biệt, phải xong PCCC mới được thẩm định thiết kế xây dựng. | Cơ chế “Một cửa liên thông”: Cho phép trình thẩm định thiết kế xây dựng song song hoặc lồng ghép kết quả PCCC trong cùng một quy trình (tùy loại công trình). | Rút ngắn tổng thời gian pháp lý từ 1-2 tháng. Tin vui cho anh em làm thi công điện MEP. |
| 3. Miễn Giấy phép XD | Danh mục miễn phép hạn chế. | Mở rộng đối tượng miễn phép: Bao gồm cả công trình cải tạo, sửa chữa bên trong không làm thay đổi kết cấu chịu lực và an toàn PCCC. | Dễ thở hơn cho các dự án cải tạo văn phòng, nhà xưởng, lắp đặt thêm hệ thống điện nhẹ. |
| 4. Báo cáo Kinh tế – Kỹ thuật | Chỉ áp dụng cho công trình tôn giáo và quy mô nhỏ (<15 tỷ). | Nâng hạn mức vốn đầu tư cho dự án chỉ cần lập Báo cáo KT-KT (Ví dụ: lên đến 20-30 tỷ tùy loại). | Đơn giản hóa hồ sơ cho các dự án trung bình, giảm chi phí tư vấn lập dự án. |
| 5. Chứng chỉ năng lực | Yêu cầu khắt khe về số lượng nhân sự chủ chốt có chứng chỉ hành nghề. | Điều chỉnh theo hướng đánh giá thực lực: Chấp nhận nhân sự có kinh nghiệm thực tế tương đương, giảm bớt thủ tục rườm rà. | Tạo điều kiện cho các nhà thầu vừa và nhỏ tham gia thị trường. |
⚠️ Góc nhìn chuyên gia: Điểm “chí mạng” và giá trị nhất của Nghị định 175 chính là sự PHÂN CẤP. Trước đây, một dự án nhà máy tại Bình Dương vốn lớn một chút là phải ôm hồ sơ ra Hà Nội chầu chực tại Bộ Xây dựng. Nay với Nghị định 175, Sở Xây dựng Bình Dương có thể có thẩm quyền quyết định. Điều này tiết kiệm chi phí và thời gian khủng khiếp cho Chủ đầu tư.
Quy định về Báo cáo nghiên cứu khả thi & Thiết kế xây dựng
💡 QUY TRÌNH THẨM ĐỊNH:
Cần xác định chính xác Cấp công trình để nộp đúng cửa. Hồ sơ thẩm định bắt buộc phải sử dụng các mẫu tờ trình mới nhất theo NĐ 175 và kèm theo đầy đủ chứng chỉ năng lực của các chủ trì thiết kế.
Trong quy trình quản lý dự án, bước Thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi (Feasibility Study – FS) và Thiết kế xây dựng sau thiết kế cơ sở là “cửa ải” khó khăn nhất.
Phân loại dự án và xác định Cấp công trình
Nghị định 175 làm rõ hơn cách xác định cấp công trình (Đặc biệt là các công trình đa năng, phức hợp).
- Lưu ý: Việc xác định sai cấp công trình (Ví dụ: Cấp I hay Cấp II) sẽ dẫn đến nộp hồ sơ sai địa chỉ thẩm định.
- Thay đổi: Các tiêu chí về quy mô diện tích sàn, chiều cao tầng được cập nhật để phù hợp với thực tế xây dựng các tòa nhà siêu cao tầng hiện nay.
Hồ sơ thẩm định: Checklist “Vàng”
Để hồ sơ “một phát ăn ngay”, theo Nghị định 175, bộ hồ sơ trình thẩm định phải bao gồm nhưng không giới hạn:
- Tờ trình thẩm định (Theo mẫu mới ban hành kèm Nghị định 175 – Tuyệt đối không dùng mẫu cũ NĐ 15).
- Các văn bản pháp lý: Quyết định chủ trương đầu tư, Quy hoạch 1/500, Văn bản chấp thuận đấu nối hạ tầng (Điện, Nước).
- Hồ sơ thiết kế: Thuyết minh, Bản vẽ.
- Hồ sơ năng lực: Của chủ nhiệm, chủ trì thiết kế, nhà thầu khảo sát (Phải có chứng chỉ hành nghề phù hợp và còn hạn).
- Văn bản PCCC: Giấy chứng nhận thẩm duyệt hoặc văn bản góp ý về PCCC (Tùy giai đoạn).
Thời gian thẩm định được rút ngắn
Đây là điểm sáng. Nghị định 175 quy định thời gian thẩm định tối đa cho các dự án nhóm B, C được rút ngắn khoảng 10-15% so với trước đây. Áp lực về thời gian (Deadline) được đặt lên vai cơ quan nhà nước, buộc họ phải xử lý hồ sơ nhanh gọn hơn.
Ảnh hưởng của Nghị định 175 đến Nhà thầu Cơ điện (M&E)
💡 LƯU Ý CHO DÂN CƠ ĐIỆN:
Yêu cầu về Chứng chỉ hành nghề cho Chủ trì thiết kế và Chỉ huy trưởng được siết chặt quản lý số hóa. Sự tương thích giữa hệ thống PCCC và BMS trở thành tiêu chí thẩm định quan trọng.
Là một người làm trong lĩnh vực Cơ điện (M&E) tại KTH Electric, tôi đặc biệt quan tâm đến các tác động của nghị định này đối với anh em kỹ sư và nhà thầu điện.
Quy định chặt chẽ hơn về “Năng lực hành nghề”
Nghị định 175 tuy đơn giản hóa thủ tục, nhưng lại siết chặt chất lượng nhân sự.
- Chủ trì thiết kế Điện / Nước / Điều hòa: Bắt buộc phải có Chứng chỉ hành nghề thiết kế hạng tương ứng. Trước đây có thể “mượn” bằng dễ dàng, nay dữ liệu được số hóa và quản lý chặt chẽ trên hệ thống quốc gia.
- Chỉ huy trưởng công trình: Phải có năng lực thực tế và chứng chỉ hành nghề giám sát/thi công.
Đối với KTH Electric, chúng tôi luôn chủ động cập nhật và đào tạo đội ngũ kỹ sư để đảm bảo 100% nhân sự chủ chốt đều có Chứng chỉ hành nghề Hạng I, Hạng II theo đúng quy định mới, đảm bảo hồ sơ hoàn công điện nước và năng lực khi đấu thầu luôn “sạch” và mạnh.
Sự liên kết chặt chẽ giữa M&E và PCCC
Nghị định 175 nhấn mạnh sự đồng bộ. Hệ thống điện, hệ thống thông gió, hút khói (HVAC) không còn là các hạng mục rời rạc.
Khi thẩm định thiết kế, cơ quan chuyên môn sẽ soi rất kỹ sự tương thích (Compatible) giữa hệ thống báo cháy và hệ thống điều khiển điện tòa nhà (BMS). Bạn có thể tham khảo thêm về các thiết bị liên quan như hệ thống báo cháy tự động để hiểu rõ hơn.
- Ví dụ: Khi có tín hiệu báo cháy, hệ thống điện phải tự động cắt điện khu vực nào? Quạt tăng áp cầu thang có tự chạy không? Thang máy có tự động về tầng trệt không?
- Nhà thầu M&E hiện đại phải am hiểu cả Luật PCCC để thiết kế và thi công đúng ngay từ đầu, tránh việc làm xong điện nhưng lỗi nghiệm thu PCCC phần điện khiến công trình không được bàn giao.
Nghiệm thu và Bàn giao
Quy trình nghiệm thu hoàn thành công trình đưa vào sử dụng cũng có thay đổi. Vai trò của Tư vấn giám sát và Chủ đầu tư được đề cao. Biên bản nghiệm thu phải thể hiện rõ các thông số kỹ thuật đo đạc thực tế (Test & Commissioning) chứ không chỉ là ký trên giấy tờ.
Hướng dẫn chuyển tiếp (Transitional Provisions)
💡 XỬ LÝ HỒ SƠ CHUYỂN TIẾP:
Nguyên tắc chung: Hồ sơ đã trình trước ngày NĐ 175 có hiệu lực -> Tiếp tục theo luật cũ. Hồ sơ trình sau ngày hiệu lực -> Áp dụng luật mới.
Đây là phần “cứu cánh” cho các dự án đang dang dở.
- Trường hợp 1: Dự án đã trình hồ sơ thẩm định trước ngày Nghị định 175 có hiệu lực nhưng chưa có kết quả -> Tiếp tục thẩm định theo quy định của Nghị định 15/2021 (Luật cũ) để tránh làm lại hồ sơ.
- Trường hợp 2: Dự án đã được thẩm định thiết kế cơ sở theo luật cũ, nay trình thiết kế bản vẽ thi công sau khi NĐ 175 có hiệu lực -> Thực hiện thẩm định bước sau theo quy định mới của NĐ 175.
- Trường hợp 3: Dự án điều chỉnh thiết kế -> Nếu nội dung điều chỉnh nhỏ, không ảnh hưởng an toàn chịu lực và PCCC, chủ đầu tư được tự tổ chức thẩm định và phê duyệt (Quyền tự chủ cao hơn).
Tải về Nghị định 175/2024/NĐ-CP (Bản chuẩn)
Để giúp các bạn tiết kiệm thời gian tìm kiếm và tránh tải phải các bản dự thảo chưa chính thức hoặc các file chứa virus, tôi cung cấp đường link tải trực tiếp văn bản gốc (đã được đối chiếu) dưới đây.
Câu hỏi thường gặp (FAQ) về Nghị định 175
Nghị định 175 có bãi bỏ hoàn toàn Nghị định 15/2021 không?
Bạn nên coi NĐ 175 là văn bản pháp lý gốc (gối đầu giường) ở thời điểm hiện tại (2025) để áp dụng cho các dự án mới.
Công trình nhà ở riêng lẻ của dân có cần xin giấy phép xây dựng theo Nghị định 175 không?
Nhà ở riêng lẻ tại đô thị vẫn phải xin phép, nhưng quy trình rút gọn hơn. Nhà ở tại nông thôn (trừ khu vực có quy hoạch chi tiết) tiếp tục được miễn phép. Nếu bạn cần đào đường để đấu nối điện nước, hãy tham khảo thêm thủ tục cấp giấy phép đào đường vỉa hè.
Thẩm quyền thẩm định thiết kế dự án vốn tư nhân nhóm B giờ thuộc về ai?
Theo quy định mới về phân cấp, nếu công trình không thuộc loại đặc biệt cấp quốc gia, thẩm quyền phần lớn đã được chuyển về cho Sở Xây dựng tỉnh/thành phố nơi có công trình. Điều này giúp chủ đầu tư không phải “khăn gói” ra Bộ Xây dựng như trước.
Lời Kết
Nghị định 175/2024/NĐ-CP là một bước tiến lớn trong cải cách hành chính ngành xây dựng. Nó mở ra cơ hội để các dự án được triển khai nhanh hơn, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về tính chuyên nghiệp và tuân thủ pháp luật của các đơn vị tham gia.
Là một nhà thầu, một đơn vị tư vấn, sự am hiểu pháp lý chính là “tấm khiên” bảo vệ lợi ích của chính bạn và khách hàng. Đừng để sự thiếu hiểu biết về một văn bản luật mới làm chậm trễ cả một dự án nghìn tỷ.
Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu hơn về thủ tục pháp lý dự án, hoặc cần một nhà thầu thi công Cơ điện (M&E) đủ năng lực và am hiểu luật pháp để đồng hành cùng dự án theo quy chuẩn mới nhất của Nghị định 175, hãy liên hệ với KTH Electric.
Chúng tôi không chỉ thi công, chúng tôi mang đến giải pháp toàn diện về Kỹ thuật và Pháp lý cho công trình của bạn.
Công Ty TNHH KTH Electric
📍 Địa chỉ: 251 Phạm Văn Chiêu, Phường An Hội Tây, TP Hồ Chí Minh.
☎️ Hotline: 0968.27.11.99
📧 Email: kthelectric.com@gmail.com
Ông Đỗ Tấn Tuấn là người trực tiếp phụ trách toàn bộ nội dung trên website kth-electric.com. Các bài viết được xây dựng từ nguồn kiến thức chuyên sâu, kết hợp giữa tài liệu tham khảo uy tín (có trích dẫn cụ thể) và kinh nghiệm thực tiễn dày dặn của ông. Vì vậy, bạn đọc có thể hoàn toàn tin tưởng vào tính chính xác và độ tin cậy của thông tin, đảm bảo mỗi nội dung chia sẻ đều mang lại giá trị tham khảo hữu ích và đáng tin cậy.