Hướng Dẫn 5 Bước Thí Nghiệm Máy Cắt Không Khí (ACB) Chi Tiết

Máy cắt không khí (ACB) là thiết bị bảo vệ chính, đóng vai trò “người lính gác” cho toàn bộ hệ thống điện hạ thế của nhà máy hoặc tòa nhà. Việc bảo trì thí nghiệm điện định kỳ cho ACB là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo nó có thể cắt mạch chính xác khi xảy ra sự cố quá tải hoặc ngắn mạch.

Quy trình chuẩn: 5 bước thí nghiệm ACB bao gồm (1) Cô lập an toàn, (2) Kiểm tra cơ khí & Vệ sinh, (3) Thực hiện 3 phép thử cốt lõi (Đo cách điện, Đo tiếp xúc, Đo thời gian cắt), (4) Thử nghiệm Bộ bảo vệ (Trip unit), (5) Lập biên bản & Đóng điện.

1. CẢNH BÁO AN TOÀN TUYỆT ĐỐI (LOTO)

Thí nghiệm ACB đòi hỏi kỹ thuật viên phải làm việc trực tiếp với thanh cái chính. TUYỆT ĐỐI KHÔNG thực hiện nếu chưa tuân thủ quy trình Khóa an toàn LOTO (Lockout-Tagout).

• Ngắt điện: Ngắt aptomat cấp nguồn điều khiển và nguồn động lực cho ACB.
• Cô lập (Isolate): Kéo ACB ra khỏi tủ điện về vị trí “Test” hoặc “Disconnected”.
• Khóa (Lockout): Dùng khóa chuyên dụng khóa cơ cấu kéo (racking handle) và khóa tủ điện.
• Treo biển (Tagout): Treo biển cảnh báo “CẤM ĐÓNG ĐIỆN – ĐANG BẢO TRÌ” có ghi rõ thông tin người phụ trách.
• Kiểm tra (Test): Dùng đồng hồ VOM hoặc bút thử điện kiểm tra lại thanh cái đầu vào và đầu ra của ACB để chắc chắn 100% đã mất điện.

2. Chuẩn Bị: Dụng Cụ & Tiêu Chuẩn Thí Nghiệm

Dụng Cụ Chuyên Dụng

• Máy đo điện trở cách điện (Megger): Điện áp thử 500VDC hoặc 1000VDC.
• Máy đo điện trở tiếp xúc (Micro-ohmmeter): Có khả năng bơm dòng thử 100A DC.
• Máy đo thời gian đóng cắt (Circuit Breaker Timer).
• Thiết bị thử nghiệm Relay (Relay Test Kit): Để thử bộ bảo vệ (Trip unit).
• Dụng cụ cơ khí: Cờ lê lực (Torque wrench), bộ tua vít, mỡ bôi trơn tiếp điểm (mỡ dẫn điện).

Tiêu Chuẩn Áp Dụng

• TCVN 6480:2016: Quy định về an toàn và kiểm tra hệ thống điện hạ thế.
• IEC 60947-2: Tiêu chuẩn của nhà sản xuất về thiết bị đóng cắt hạ thế.
• NFPA 70B: Khuyến nghị về bảo trì thiết bị điện của Mỹ.

3. Hướng Dẫn 5 Bước Thí Nghiệm ACB Chi Tiết

BƯỚC 1: Cô Lập An Toàn & Kéo ACB Ra Khỏi Tủ

Như đã mô tả chi tiết ở Mục 1, đây là bước bắt buộc. Sau khi xác nhận an toàn, kéo (rack out) ACB ra khỏi ngăn tủ để tiến hành kiểm tra.

BƯỚC 2: Kiểm Tra Cơ Khí, Vệ Sinh & Siết Lực

Đây là bước bảo trì cơ bản: Vệ sinh cơ khí (hút bụi buồng dập hồ quang), Bôi trơn cơ khí (tra mỡ vào các khớp chuyển động), và Siết lực (Torque) lại toàn bộ ốc vít, bu lông kết nối.

1. Dùng máy hút bụi công suất lớn và khăn lau sạch (tẩm cồn isopropyl) để vệ sinh bụi bẩn bám trên vật liệu cách điện, đặc biệt là bên trong buồng dập hồ quang (arc chute).
2. Kiểm tra các tiếp điểm động và tiếp điểm tĩnh xem có bị mòn, rỗ, hoặc cháy xém.
3. Dùng cờ lê lực (torque wrench) siết lại toàn bộ ốc vít kết nối. Mối nối lỏng là nguyên nhân hàng đầu gây phát nhiệt.
4. Bôi mỡ chuyên dụng vào các khớp cơ khí và mỡ dẫn điện (hoặc Vaseline) lên bề mặt tiếp điểm chính.

BƯỚC 3: Thực Hiện 3 Phép Thử Kỹ Thuật Cốt Lõi

Đây là phần quan trọng nhất của quy trình thí nghiệm ACB.

3.1. Đo Điện Trở Cách Điện (Thử Megger)

• Mục đích: Kiểm tra khả năng cách điện giữa các pha và giữa pha với đất, phát hiện nguy cơ chạm chập do bụi bẩn, độ ẩm, hoặc cách điện lão hóa.
• Cách đo: Đóng ACB (ACB ở trạng thái ON). Dùng máy Megger (đặt ở thang 500V hoặc 1000V) đo lần lượt:
  • Pha R – Pha S
  • Pha S – Pha T
  • Pha T – Pha R
  • Pha R – Vỏ (Đất)
  • Pha S – Vỏ (Đất)
  • Pha T – Vỏ (Đất)
• Tiêu chuẩn: Giá trị điện trở cách điện phải ≥ 1 MΩ (Megohm) cho mỗi 1000V điện áp vận hành. Đối với ACB 400V, giá trị an toàn tuyệt đối là > 1 MΩ. Nếu dưới 1 MΩ, ACB không an toàn để đóng điện, cần sấy khô và vệ sinh lại.

3.2. Đo Điện Trở Tiếp Xúc (Thử Micro-ohmmeter)

• Mục đích: Kiểm tra chất lượng của tiếp điểm chính. Nếu điện trở tiếp xúc cao, điểm tiếp xúc sẽ phát nhiệt (gây cháy) khi mang tải lớn.
• Cách đo: Đóng ACB (ACB ở trạng thái ON). Dùng máy Micro-ohmmeter bơm dòng 100A DC qua từng cặp tiếp điểm (vào-ra) của từng pha.
• Tiêu chuẩn: Điện trở tiếp xúc ACB càng thấp càng tốt. Tiêu chuẩn chung là < 100 µΩ (Micro-ohm), lý tưởng nhất là < 50 µΩ. Quan trọng hơn, giá trị đo được giữa 3 pha không được chênh lệch nhau quá 20%.

3.3. Đo Thời Gian Đóng Cắt

• Mục đích: Đảm bảo cơ cấu cơ khí phản ứng đủ nhanh khi có lệnh đóng (Close) hoặc lệnh cắt (Trip) từ Relay bảo vệ.
• Cách đo: Dùng máy đo thời gian chuyên dụng, kẹp vào cuộn đóng (Closing Coil), cuộn cắt (Trip Coil) và tiếp điểm chính để đo.
• Tiêu chuẩn: Tùy nhà sản xuất (Schneider, ABB…) nhưng thời gian cắt (Opening time) của ACB thường nằm trong dải 30 – 100 mili giây (ms). Thời gian đóng (Closing time) cũng tương tự. Chênh lệch thời gian giữa 3 pha không được quá 3-5ms.

BƯỚC 4: Thử Nghiệm Bộ Bảo Vệ (Trip Unit / Relay)

Đây là bước thử nghiệm bơm dòng (secondary current injection) vào “bộ não” của ACB. Mục đích là kiểm tra xem bộ bảo vệ có nhận diện được sự cố Quá tải (Chức năng 51) và Ngắn mạch (Chức năng 50) và gửi tín hiệu đi cắt hay không.

Kỹ thuật viên sẽ dùng bộ Relay Test Kit chuyên dụng (ví dụ: Omicron, SMRT) để bơm dòng giả lập sự cố vào biến dòng (CT) của ACB và kiểm tra thời gian tác động. Nếu ACB không “nhảy” (trip) hoặc nhảy sai thời gian, bộ bảo vệ đã hỏng và cần thay thế.

BƯỚC 5: Lập Biên Bản, Đưa ACB Vào Vận Hành

1. Lập Biên Bản Thí Nghiệm: Ghi lại toàn bộ kết quả đo đạc (giá trị cách điện, tiếp xúc, thời gian) của 3 pha trước và sau khi bảo trì.
2. Đưa vào Tủ: Nạp (Charge) lò xo, đẩy (rack in) ACB về vị trí “Connected”.
3. Đóng Điện: Tháo LOTO, đóng điện nguồn. Đóng ACB (thường là từ xa hoặc tại chỗ) và kiểm tra thông số (Volt, Ampe) trên đồng hồ.

Bạn Cần Dịch Vụ Thí Nghiệm ACB Chuyên Nghiệp?

📞

Hotline tư vấn 0968.27.11.99

Ms. Thanh Tâm

Chuyên Viên tư vấn & báo giá

⚡ Phản hồi trong 5 phút

Chat ngay qua Zalo Official

Việc thí nghiệm ACB đòi hỏi thiết bị chuyên dụng đắt tiền và kỹ sư có chứng chỉ tay nghề cao. Bỏ qua một trong 5 bước trên đều có thể dẫn đến rủi ro tiềm ẩn.

Tại KTH ELECTRIC, chúng tôi cung cấp trọn gói dịch vụ bảo trì hệ thống điện và thí nghiệm máy cắt không khí (ACB), sử dụng các thiết bị đo lường (Megger, Omicron, Fluke) được hiệu chuẩn hàng năm, đảm bảo tuân thủ 100% TCVN và IEC.

📞 Liên hệ KTH ELECTRIC ngay hôm nay để nhận tư vấn kỹ thuật và báo giá dịch vụ thí nghiệm ACB chi tiết.

Công Ty TNHH KTH Electric

Địa chỉ: 251 Phạm Văn Chiêu, Phường An Hội Tây, TP Hồ Chí Minh.

Hotline 24/7: 0968 27 11 99

Email: kthelectric.com@gmail.com