Đấu Nối Tủ Điện MSB/DB Chuẩn IEC 61439: Bảng Tra Lực Siết 2025

Trong ngành cơ điện (M&E), việc đấu nối một chiếc tủ điện phân phối (MSB – Main Switchboard) hay tủ nhánh (DB) không chỉ đơn thuần là câu chuyện “vặn ốc” và “đi dây”. Sự khác biệt giữa một thợ điện nghiệp dư và một kỹ sư chuyên nghiệp nằm ở việc tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế, kiểm soát lực siết bu lông chính xác đến từng Newton-mét để đảm bảo an toàn vận hành.

Bài viết này không nói lý thuyết suông. Tôi sẽ chia sẻ quy trình thi công thực chiến “xương máu”, giúp bạn tránh được những lỗi sơ đẳng khiến tủ điện bị đánh trượt khi nghiệm thu hoặc gặp sự cố phóng điện cục bộ sau này.

Tiêu Chuẩn Kỹ Thuật Bắt Buộc Trước Khi Đấu Nối

Trước khi cầm kìm hay cờ lê lên, tư duy của người kỹ sư phải được “cài đặt” đúng chuẩn. Sai lầm lớn nhất của nhiều đội thi công là làm theo thói quen (“hồi xưa giờ vẫn làm thế”), dẫn đến rủi ro cháy nổ rất cao.

Form Tủ Điện: Hiểu Để Đấu Nối An Toàn

Tiêu chuẩn IEC 61439 định nghĩa rất rõ về các dạng vách ngăn (Form). Khi đấu nối, bạn bắt buộc phải hiểu mình đang thao tác trên Form nào để có phương án đi dây phù hợp:

• ✔ Form 1: Không có vách ngăn. Dễ đấu nối nhưng rủi ro cao.
• ✔ Form 2a/2b: Thanh cái và thiết bị đóng cắt được tách biệt.
• ✔ Form 3 & 4 (a/b): Yêu cầu cực cao về kỹ thuật vì không gian hẹp.

📞

Hotline tư vấn 0968.27.11.99

Ms. Thanh Tâm

Chuyên Viên tư vấn & báo giá

⚡ Phản hồi trong 5 phút

Chat ngay qua Zalo Official

Xem chi tiết phân tích chuyên sâu: Form tủ điện IEC 61439 là gì?

Khoảng Cách An Toàn (Clearance & Creepage)

Đây là “tử huyệt” khiến nhiều tủ điện bị phóng điện khi độ ẩm tăng cao.

• Khoảng cách khe hở (Clearance): Đường đi ngắn nhất trong không khí giữa hai vật dẫn.
• Khoảng cách rò (Creepage): Đường đi ngắn nhất dọc theo bề mặt vật liệu cách điện.

Quy tắc vàng: Với điện áp hạ thế, khoảng cách tối thiểu giữa các pha phải đạt 8mm – 14mm. Khi thi công, tuyệt đối không để đầu dây thừa, long đền hay dây thít làm giảm khoảng cách này.

Quy Định Mã Màu Dây (Cập Nhật Mới Nhất)

Nếu dự án yêu cầu chuẩn IEC 60446, hệ thống màu dây quy định như sau:

• Pha A (L1): Nâu hoặc Đen.
• Pha B (L2): Đen hoặc Nâu.
• Pha C (L3): Xám.
• Trung tính (N): Xanh dương.
• Tiếp địa (PE): Vàng sọc xanh lá.

Lưu ý: Luôn kiểm tra Spec dự án. Việc tính toán tiết diện dây cũng quan trọng không kém màu sắc, bạn có thể tham khảo cách tính tải dây điện chính xác để chọn dây đúng công suất.

Chuẩn Bị Dụng Cụ & Vật Tư Thi Công

Đừng bao giờ bắt đầu nếu thiếu đồ nghề chuẩn. Dưới đây là bộ Kit “bất ly thân”:

Bộ Dụng Cụ “Must-Have”

• 🛠 Kìm bấm cốt thủy lực: Bắt buộc dùng khuôn lục giác cho cáp động lực từ 16mm² trở lên.
• 🛠 Cờ lê lực (Torque Wrench): Dụng cụ phân định đẳng cấp chuyên nghiệp. Bạn không thể “cảm giác tay” với dòng điện 1000A.
• 🛠 Máy gia công thanh cái: Cắt – Đột – Uốn chuyên dụng.
• 🛠 Máy in đầu cốt: Để in ống lồng định danh (Wire marking).

Vật Tư Tiêu Hao Đặc Biệt

• Mỡ dẫn điện (Contact Grease): Giúp điền đầy khe hở vi mô, chống oxy hóa.
• Đầu cốt (Cosse): Chọn loại đầu cos đồng mạ thiếc dày dặn.
• Bu lông cường độ cao: Ưu tiên Inox 304 hoặc Thép 8.8 mạ kẽm. Tuyệt đối không dùng bu lông sắt đen thường.

Quy Trình Đấu Nối Tủ Điện MSB (Phần Động Lực)

Đây là “trái tim” của hệ thống. Chất lượng mối nối tại đây quyết định tuổi thọ của cả trạm biến áp và tủ điện.

Bước 1: Gia Công & Lắp Đặt Thanh Cái (Busbar)

Thanh cái Busbar là xương sống dẫn điện.

• Uốn thanh cái: Bán kính cong R ≥ t (chiều dày thanh cái) để tránh rạn nứt.
• Xử lý bề mặt: Trước khi bắt bu lông, phải mài phẳng và vệ sinh thanh cái busbar sạch sẽ lớp oxit, sau đó bôi mỡ dẫn điện.

Bước 2: Kỹ Thuật Bấm Đầu Cốt (Crimping)

Mối nối chuẩn phải là mối hàn nguội (Cold weld).

1. Tuốt dây: Không cắt phạm vào lõi đồng. Nếu dây cũ bị đen, xem ngay cách xử lý dây điện bị oxy hóa.
2. Chọn khuôn: Dùng khuôn lục giác (Hexagonal) để lực ép tỏa đều 6 phía.
3. Thao tác: Ép từ phía lưỡi gà (Palm) ra phía ngoài dây để kim loại dãn nở tự nhiên.
4. Bọc cách điện: Dùng ống gen co nhiệt đúng màu pha.

Bước 3: Siết Bu Lông & Bảng Tra Lực Siết (Torque Table)

Siết ốc không đúng lực là nguyên nhân hàng đầu làm tăng điện trở tiếp xúc, gây phát nhiệt (Hotspot).

Quy trình 3 bước:

• 1. Sắp xếp: Bu lông → Long đền phẳng → Thanh cái → Long đền phẳng → Long đền vênh → Đai ốc.
• 2. Siết lực: Cài đặt Cờ lê lực theo bảng dưới.
• 3. Marking: Đánh dấu sơn sau khi siết (QA Check).

Quy Trình Đấu Nối Tủ DB & Mạch Điều Khiển

Với các tủ nhánh hoặc tủ điều khiển, sự gọn gàng và logic là ưu tiên hàng đầu.

• Quản lý cáp: Phân tách rõ ràng hướng dẫn thi công cáp động lực và cáp điều khiển để tránh nhiễu tín hiệu.
• Dự phòng (Service Loop): Luôn để dư dây 5-10cm hình chữ U tại điểm đấu nối để dễ dàng bảo trì sau này.
• Định danh: Số trên ống lồng (Ferrule) phải trùng khớp 100% bản vẽ hoàn công.

Quy Trình Kiểm Tra Nguội (QA/QC) & Megger Test

Đây là bước quyết định sinh mệnh của hệ thống. Đừng bao giờ đóng điện nếu chưa qua bước này.

Kiểm Tra Ngoại Quan

Dùng máy hút bụi công nghiệp vệ sinh đáy tủ, loại bỏ mạt sắt. Soi đèn kiểm tra khe hở thanh cái để đảm bảo không có vật lạ rơi vào.

Đo Điện Trở Cách Điện (Megger Test)

Mục đích là kiểm tra rò rỉ điện. Bạn cần sử dụng thiết bị chuyên dụng để đo điện trở cách điện.

Tiêu Chuẩn Nghiệm Thu (IEC 61439):

• ✔ ĐẠT: R ≥ 0.5 MΩ (Thực tế thường > 100 MΩ).
• ✖ KHÔNG ĐẠT: Kim về 0 → Có điểm chạm chập. Tuyệt đối không đóng điện!

Các Lỗi Thường Gặp & Cách Khắc Phục

• Phóng điện bề mặt: Do bụi bẩn và độ ẩm. Cần lắp điện trở sấy và vệ sinh định kỳ.
• Lỗi phát nhiệt (Hotspot): Do lỏng ốc. Hãy sử dụng dịch vụ Scan nhiệt tủ điện (Thermal Scan) định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm.
• Lỗi chọn sai thiết bị: Chọn CB có dòng cắt ngắn mạch (Icu) thấp hơn tính toán. Tham khảo ngay cách phân biệt MCB, MCCB, ELCB, RCBO để chọn đúng.