English
Kiến thức
Phân Biệt MCB MCCB ELCB RCBO: Bảng So Sánh & Cách Chọn 2025
Khi đứng trước một tủ điện với hàng loạt thiết bị có tên gọi na ná nhau như MCB, MCCB, ELCB, RCBO… ngay cả những người thợ mới vào nghề cũng dễ bị “loạn”. Tuy nhiên, trong hệ thống điện hạ thế, một sự nhầm lẫn nhỏ về thiết bị bảo vệ có thể dẫn đến hậu quả khôn lường: chập cháy, hư hỏng thiết bị đắt tiền, và nguy hiểm nhất là tai nạn điện giật.
Bài viết này là “Cẩm nang thực chiến” giúp bạn phân biệt tường tận các loại thiết bị đóng cắt, hiểu rõ bản chất và chọn đúng thiết bị để bảo vệ gia đình.
Phân Biệt MCB MCCB ELCB RCBO
“MCB: Chỉ bảo vệ quá tải/ngắn mạch (cho đèn, ổ cắm). MCCB: Át khối công nghiệp tải lớn. ELCB/RCCB: Chỉ chống giật (cần lắp kèm MCB). RCBO: Giải pháp 3 trong 1 (Quá tải + Ngắn mạch + Chống giật) tối ưu nhất cho gia đình hiện đại.”
Nếu bạn đang cần quyết định ngay lập tức, đây là quy tắc cốt lõi để phân biệt các loại Aptomat (Circuit Breaker):
- MCB (Aptomat tép): Là “người bảo vệ cơ bản”. Chỉ có tác dụng ngắt điện khi Quá tải hoặc Ngắn mạch. Tuyệt đối không có tác dụng chống giật. Dùng cho đèn, ổ cắm thường.
- MCCB (Aptomat khối): Là “phiên bản khổng lồ” của MCB với vỏ đúc cứng cáp. Chuyên dùng làm cầu dao tổng cho nhà lớn, xưởng sản xuất vì chịu được dòng điện cực lớn.
- ELCB / RCCB: Chuyên gia phát hiện dòng điện rò rỉ để cứu người khỏi bị giật. Cảnh báo: Đa số RCCB thường không tự ngắt khi quá tải. Nếu dùng loại này, bắt buộc phải lắp nối tiếp sau một cái MCB.
- RCBO: Thiết bị “All-in-one” (Tất cả trong 1). Là sự kết hợp của MCB + ELCB. Bảo vệ 3 tầng: Quá tải + Ngắn mạch + Chống giật. Đây là thiết bị tôi khuyên dùng nhất cho gia đình hiện đại.
GIẢI PHẪU CHI TIẾT & CÁCH NHẬN DIỆN (SEMANTIC ENTITIES)
Để nhận diện nhanh: MCB nhỏ gọn, vỏ trắng, gạt nhẹ. MCCB to, vỏ đúc đen/xám, gạt nặng tay. RCCB/ELCB có nút Test ‘T’. RCBO kích thước bằng MCB nhưng có nút Test ‘T’ và thông số dòng rò (30mA).
Để tránh mua nhầm hoặc bị đơn vị thi công tư vấn sai, bạn cần nắm rõ đặc điểm của từng loại Aptomat:
MCB – Miniature Circuit Breaker (Át tép)
Đây là thiết bị phổ biến nhất trong các tủ điện gia đình.
- Đặc điểm: Nhỏ gọn, dạng module ghép lại (tép), thường có bề rộng chuẩn 17.5mm/cực. Vỏ nhựa trắng, lẫy gạt nhẹ.
- Chức năng: Bảo vệ quá tải nhiệt và ngắt mạch từ.
- Sản phẩm tham khảo: Aptomat tép MCB SH200L.
MCCB – Molded Case Circuit Breaker (Át khối)
Nếu MCB là xe máy, thì MCCB là xe tải hạng nặng.
- Đặc điểm: Kích thước lớn, vỏ đúc nguyên khối cực kỳ cứng cáp (thường màu đen hoặc xám).
- Sức mạnh ngầm: Khả năng cắt dòng ngắn mạch (
) rất lớn (từ 10kA đến 100kA). Bạn có thể tìm hiểu thêm về dòng này qua bài viết CB khối là gì?. - Sản phẩm tiêu biểu: Dòng EasyPact EZC400 của Schneider.
ELCB / RCCB – Thiết bị chống dòng rò
Người dùng thường gọi chung là Aptomat chống giật, nhưng kỹ thuật cần phân biệt rõ:
- RCCB: Chỉ chống rò rỉ điện.
- ELCB: Thường dùng để chỉ loại khối (Block) hoặc loại có chức năng bảo vệ rò rỉ đất (Earth Leakage).
- Dấu hiệu: Trên mặt thiết bị luôn có nút “Test” (T).
- Tham khảo: ELCB EasyPact EZCV250.
RCBO – Aptomat chống giật tích hợp
Đây là giải pháp tối ưu diện tích tủ điện.
- Cấu tạo: Tích hợp buồng dập hồ quang của MCB và cuộn cảm biến dòng dư của RCCB.
- Nhận diện: Kích thước tương đương MCB nhưng có thêm nút Test và đèn báo hiển thị trạng thái.
BẢNG SO SÁNH THÔNG SỐ KỸ THUẬT (CHEAT SHEET)
Khác biệt lớn nhất: ELCB/RCCB không bảo vệ ngắn mạch. MCCB có dòng cắt Icu cực đại. RCBO bảo vệ toàn diện.
Để hiểu sâu hơn về các thông số kỹ thuật in trên thiết bị (bạn có thể đọc bài Ký hiệu và thông số trên Aptomat), hãy xem bảng so sánh sau:
| Tiêu chí | MCB | MCCB | ELCB / RCCB | RCBO |
|---|---|---|---|---|
| Bảo vệ Quá tải | ✅ CÓ | ✅ CÓ | ❌ KHÔNG (Nguy hiểm) | ✅ CÓ |
| Bảo vệ Ngắn mạch | ✅ CÓ | ✅ CÓ | ❌ KHÔNG | ✅ CÓ |
| Chống giật | ❌ KHÔNG | ❌ KHÔNG | ✅ CÓ | ✅ CÓ |
| Dòng cắt () |
Thấp (4.5 – 10kA) | Rất cao (10 – 150kA) | N/A | Trung bình |
Dòng định mức ( ) |
Max 100A | Lên tới 2500A | 16A – 100A | 6A – 63A |
| Giá thành | Thấp nhất | Cao | Trung bình | Cao nhất |
PHÂN TÍCH CHUYÊN SÂU: BÀI TOÁN AN TOÀN ĐIỆN
CẢNH BÁO 2025: Tuyệt đối không lắp RCCB làm cầu dao tổng duy nhất. Phải luôn có MCB bảo vệ trước RCCB để tránh cháy nổ do quá tải.
Sai lầm “chết người” khi dùng RCCB
Rất nhiều khách hàng gọi điện đến dịch vụ bảo trì hệ thống điện của chúng tôi báo cáo sự cố cháy dây dù đã lắp “chống giật”.
Nguyên nhân là họ lắp RCCB thay thế hoàn toàn cho cầu dao tổng. Khi dòng điện tăng cao (quá tải), RCCB không nhảy, dẫn đến dây dẫn bị nung nóng và hỏa hoạn.
Lời khuyên: Nếu dùng RCCB, bắt buộc phải lắp nối tiếp phía sau một MCB, hoặc nâng cấp hẳn lên RCBO.
Tại sao MCCB lại cần thiết cho nhà lớn?
Với các biệt thự, nhà xưởng hoặc tòa nhà có thang máy, dòng ngắn mạch tại tủ tổng rất lớn. MCB dạng tép không đủ khả năng chịu đựng (Icu thấp) và có thể nổ tung. Lúc này, bắt buộc phải dùng MCCB để đảm bảo an toàn. Ngoài ra, MCCB thường được lắp trong các vỏ tủ điện công nghiệp chuyên dụng.
HƯỚNG DẪN TÍNH TOÁN & LỰA CHỌN (ACTIONABLE STEPS)
Công thức vàng: I(Tải) < I(Aptomat) < I(Dây). Chọn dây 1.5mm cho đèn (MCB 10A), dây 2.5mm cho ổ cắm (MCB C16/C20), dây 4.0mm cho bếp/máy lạnh (RCBO 32A).
Để chọn đúng thiết bị, bạn cần tuân thủ quy trình kỹ thuật chuẩn mà KTH Electric áp dụng:
Bước 1: Chọn Aptomat theo tiết diện dây dẫn
Nguyên tắc sống còn: 
.
Bạn cần tham khảo kỹ cách tính tải dây điện chính xác để tránh chọn sai.
Bảng gợi ý nhanh:
| Tiết diện dây | Dòng chịu tải dây | Chọn MCB/RCBO | Ứng dụng |
|---|---|---|---|
1.5  |
~18A | 10A – 16A | Chiếu sáng |
| 2.5 |
~25A | C16, C20 | Ổ cắm thường |
| 4.0 |
~35A | 25A – 32A | Bếp từ, Điều hòa |
| 6.0 |
~46A | 32A – 40A | Aptomat tổng tầng |
Nếu bạn chưa biết cách đi dây, hãy xem thêm bài viết cách đi dây điện trong nhà để đảm bảo thẩm mỹ và an toàn.
Bước 2: Phân bổ thiết bị theo khu vực
- Bình nóng lạnh: Bắt buộc dùng RCBO (dòng rò 30mA hoặc 15mA). Đây là khu vực rủi ro cao nhất.
- Điều hòa: Chỉ cần dùng MCB. Tham khảo cách chọn tại bài viết chọn aptomat theo tiết diện dây dẫn.
- Bếp từ: Nên dùng Aptomat 1 pha 2 cực loại MCB hoặc RCBO công suất 32A-40A.
- Tổng tòa nhà: Sử dụng MCCB hoặc MCB dòng lớn. Nếu là điện 3 pha, hãy tìm hiểu về công tơ điện tử 3 pha và các thiết bị đóng cắt 3 pha tương ứng.
CÁC LỖI THƯỜNG GẶP & CÁCH KHẮC PHỤC (TROUBLESHOOTING)
Aptomat nhảy liên tục thường do 3 lý do: Quá tải (dây nóng), Rò điện (thiết bị hỏng cách điện) hoặc CB hỏng. Hãy thử test nút ‘T’ hàng tháng.
Tại sao Aptomat nhảy liên tục?
Đây là câu hỏi chúng tôi nhận được rất nhiều. Nếu bạn gặp tình trạng này, hãy kiểm tra các nguyên nhân sau:
- Do quá tải: Kiểm tra xem dây trung tính có bị nóng không? Nếu có, bạn đang dùng quá công suất.
- Do dòng rò: Nếu dùng RCBO/ELCB mà bị nhảy, có thể thiết bị đã bị rò điện.
- Sự cố không rõ nguyên nhân: Đôi khi do chất lượng điện năng kém hoặc sóng hài. Bạn có thể tìm hiểu thêm về CB nhảy liên tục không rõ nguyên nhân.
Làm sao biết Aptomat chống giật còn sống hay chết?
Hãy nhấn nút “T” (Test) mỗi tháng một lần. Nếu cần chuyên sâu hơn, chúng tôi cung cấp dịch vụ thử nghiệm thiết bị điện để đo chính xác dòng tác động và thời gian cắt của Aptomat.
KẾT LUẬN
Việc phân biệt MCB, MCCB, ELCB, RCBO là bước đầu tiên để xây dựng một hệ thống điện an toàn. Đừng ham rẻ mà mua các thiết bị trôi nổi. Hãy chọn các thương hiệu uy tín như Schneider Electric, Thibidi, LS…
Nếu bạn cần tư vấn thiết kế tủ điện, tính toán công suất hoặc bảo trì tủ điện hạ thế, hãy liên hệ ngay với KTH Electric.
CÔNG TY TNHH KTH ELECTRIC
- ✅ Dịch vụ: Tư vấn, thi công cơ điện, bảo trì hệ thống điện, cung cấp thiết bị chính hãng.
- 📍 Địa chỉ: 251 Phạm Văn Chiêu, Phường 14, Quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh.
- ☎️ Hotline: 0968.27.11.99
- 📧 Email: kthelectric.com@gmail.com
- 🌐 Website: kth-electric.com
Ông Đỗ Tấn Tuấn là người trực tiếp phụ trách toàn bộ nội dung trên website kth-electric.com. Các bài viết được xây dựng từ nguồn kiến thức chuyên sâu, kết hợp giữa tài liệu tham khảo uy tín (có trích dẫn cụ thể) và kinh nghiệm thực tiễn dày dặn của ông. Vì vậy, bạn đọc có thể hoàn toàn tin tưởng vào tính chính xác và độ tin cậy của thông tin, đảm bảo mỗi nội dung chia sẻ đều mang lại giá trị tham khảo hữu ích và đáng tin cậy.