7 Dấu Hiệu Cảnh Báo Hệ Thống Điện Nhà Máy Đang Gặp Nguy Hiểm (Cần Xử Lý Ngay)

Aptomat (CB) Nhảy Thường Xuyên Không Rõ Lý Do

Đây là dấu hiệu phổ biến nhất nhưng thường bị các kỹ thuật viên chủ quan “bật lên lại là xong”. Trong môi trường công nghiệp, việc nhảy Aptomat là cơ chế tự vệ cuối cùng của hệ thống để ngăn chặn thảm họa. Để hiểu rõ tầm quan trọng của việc này, bạn cần nắm vững kiến thức về Circuit Breaker (Aptomat) là gì và cơ chế bảo vệ của nó.

Khi CB nhảy, nó đang cố gắng “nói” với bạn rằng hệ thống đang gặp vấn đề nghiêm trọng:

• Quá tải (Overload): Dòng điện thực tế vượt quá dòng định mức () khoảng 15-20% trong thời gian dài, làm thanh lưỡng kim nóng lên và ngắt mạch.
• Ngắn mạch (Short Circuit): Chạm chập pha-pha hoặc pha-đất, tạo dòng điện cực lớn (lên tới hàng chục kA) tức thời.
• Dòng rò (Earth Leakage): Cách điện bị lão hóa, dòng điện rò rỉ ra vỏ máy hoặc đất (thường gặp với ELCB/RCCB).

Hành động ngay: Dùng Ampe kìm đo dòng tải thực tế (Load Current) tại thời điểm cao điểm sản xuất (Peak time) để xác định nguyên nhân gốc rễ thay vì đoán mò.

Dây Cáp Nóng Bất Thường Hoặc Có Mùi Khét Nhẹ

Mùi khét hoặc dây nóng trên 60°C là dấu hiệu quá tải hoặc lỏng mối nối (Loose Connection). Theo định luật Joule-Lenz (), nhiệt lượng tăng tỷ lệ thuận với bình phương dòng điện, nguy cơ hỏa hoạn là rất cao nếu không xử lý ngay.

📞

Hotline tư vấn 0968.27.11.99

Ms. Thanh Tâm

Chuyên Viên tư vấn & báo giá

⚡ Phản hồi trong 5 phút

Chat ngay qua Zalo Official

Mùi khét đặc trưng của nhựa cách điện PVC/XLPE bị đốt nóng là tín hiệu của việc hệ thống đang vận hành “căng sức”. Nhiệt độ là kẻ thù số một của thiết bị điện. Theo thống kê, cứ tăng thêm 10°C so với nhiệt độ thiết kế, tuổi thọ của lớp cách điện sẽ giảm đi một nửa.

Nguyên nhân kỹ thuật chính:

• Tiết diện dây dẫn không đủ: Thường xảy ra sau khi nhà máy mở rộng dây chuyền sản xuất nhưng không nâng cấp hạ tầng cáp nguồn.
• Lỏng mối nối (Loose connection): Các ốc vít tại cầu đấu, thanh cái bị lỏng do rung động cơ học, làm tăng điện trở tiếp xúc (), sinh nhiệt cục bộ. Để phát hiện sớm vấn đề này mà không cần cắt điện, bạn cần thực hiện kiểm tra nhiệt độ thanh cái và các điểm đấu nối định kỳ bằng thiết bị chuyên dụng.

Đèn Nhấp Nháy, Sụt Áp Khi Khởi Động Máy Lớn

Nếu hệ thống chiếu sáng của nhà xưởng bị tối sầm lại mỗi khi một động cơ lớn (như máy nén khí trung tâm, máy nghiền công suất >100kW) khởi động, hệ thống điện của bạn đang kém ổn định về điện áp (Power Quality Issue).

Điều này chứng tỏ biến áp nguồn hoặc tiết diện dây dẫn tổng không đủ công suất chịu tải xung kích (Inrush Current). Nếu tình trạng này diễn ra liên tục, tuổi thọ của các thiết bị điện tử sẽ giảm đi 30-40%. Bạn cần áp dụng ngay các giải pháp giảm thiểu sụt áp như lắp đặt Biến tần (VFD) hoặc Khởi động mềm (Soft Starter) để điều khiển quá trình khởi động trơn tru hơn.

Hóa Đơn Tiền Điện Tăng Vọt Do Tổn Thất Nhiệt

Nhiều Giám đốc nhà máy thường thắc mắc tại sao tiền điện tăng vọt đột ngột dù sản lượng sản xuất (Output) không thay đổi. Đây không chỉ là vấn đề tài chính (OPEX), mà là chỉ số sức khỏe kỹ thuật của hệ thống.

Hai thủ phạm chính gây lãng phí điện năng:

1. Tổn thất nhiệt: Các điểm tiếp xúc kém (Move) đóng vai trò như các điện trở phụ tải, tiêu thụ điện vô ích để sinh nhiệt.
2. Sóng hài (Harmonics): Trong các nhà máy hiện đại sử dụng nhiều biến tần, lò hồ quang, thiết bị này sinh ra dòng điện bẩn (Sóng hài bậc cao). Nó làm nóng dây trung tính và biến áp ngay cả khi non tải. Việc cân nhắc đầu tư giải pháp lọc sóng hài (Active/Passive Filter) là bắt buộc theo tiêu chuẩn IEEE 519 để bảo vệ hệ thống và giảm tiền điện.

Tiếng Ồn Lạ Phát Ra Từ Tủ Điện hoặc Máy Biến Áp

Tủ điện và máy biến áp hoạt động bình thường sẽ chỉ có tiếng “ù” nhỏ và đều (do hiện tượng từ giảo). Nhưng nếu tiếng ồn thay đổi về âm lượng hoặc tần số, đó là báo động đỏ:

• Tiếng ù lớn rung chuyển vỏ: Thường do lỏng các lá thép từ hoặc bu lông ép lõi thép trong máy biến áp.
• Tiếng lách tách (Crackling sounds): Dấu hiệu đặc trưng của hiện tượng Phóng điện cục bộ (Partial Discharge). Các tia lửa điện nhỏ phát sinh trong lớp cách điện do bị lão hóa, bụi bẩn hoặc độ ẩm cao, dần dần tạo thành kênh dẫn điện (Electrical Treeing) và gây phóng điện hồ quang.

Hành động ngay: Vệ sinh công nghiệp tủ điện sạch sẽ, kiểm tra cách điện và thực hiện đo PD Test (Partial Discharge) bằng thiết bị siêu âm.

Vết Ố Đen Hoặc Đổi Màu Tại Các Điểm Đấu Nối

Đây là bằng chứng trực quan nhất (Visible Evidence) mà mắt thường có thể nhìn thấy khi mở tủ điện kiểm tra.

• Hiện tượng: Tại các đầu cốt (cos), thanh cái (busbar) hoặc chân cực aptomat có vết nám đen, nhựa bảo vệ bị biến dạng chảy xệ, hoặc dây pha đổi màu từ Đỏ/Vàng/Xanh sang màu nâu xỉn.
• Cơ chế: Hiện tượng “Move” (tiếp xúc kém) gây ra hồ quang điện nhỏ liên tục, đốt cháy bề mặt kim loại và làm tăng điện trở tiếp xúc. Nếu không xử lý, điểm này sẽ nóng chảy hoàn toàn gây ngắn mạch.
• Hành động: Cắt điện, làm sạch bề mặt tiếp xúc bằng dung dịch chuyên dụng, thay thế đầu cốt mới và siết chặt lại theo đúng lực siết tiêu chuẩn (Torque Standard).

Hệ Thống Đã Quá “Tuổi Thọ” Mà Chưa Được Nâng Cấp

Dù không có dấu hiệu hỏng hóc bên ngoài, “tuổi tác” của thiết bị là một rủi ro tiềm ẩn (Latent Risk) cực lớn. Không thiết bị nào hoạt động mãi mãi. Theo khuyến cáo của các hãng như Schneider hay ABB, các thiết bị đóng cắt vận hành trên 15 năm cần được đại tu (Overhaul) hoặc thay thế.

Nguyên nhân là do Lão hóa vật liệu (Material Aging). Khả năng cách điện (Insulation Resistance) của dây dẫn và thanh cái sẽ giảm sút theo thời gian, đặc biệt trong môi trường nhà máy nóng ẩm (nhiệt độ >35°C, độ ẩm >80%).

Lời khuyên: Đừng đợi hư hỏng mới sửa (Breakdown Maintenance). Hãy chuyển sang chiến lược bảo trì dự đoán (Predictive Maintenance). Sử dụng dịch vụ bảo trì hệ thống điện chuyên nghiệp để đánh giá lại toàn bộ vòng đời thiết bị và có phương án thay thế cuốn chiếu (Retrofitting) để không ảnh hưởng đến ngân sách.