Kỹ thuật chống thấm ngược (Negative Side Waterproofing) là giải pháp bắt buộc khi tường ngoài nhà phố tiếp giáp với công trình khác hoặc bị hạn chế thi công. Giải pháp này sử dụng vật liệu thẩm thấu hoặc chịu áp lực cao để ngăn nước thấm từ ngoài (phía âm) vào kết cấu bên trong (phía dương). Tỷ lệ thành công phụ thuộc 90% vào khâu chuẩn bị bề mặt và xử lý khe nứt.
I. Chuẩn Bị Bề Mặt Triệt Để (Bước Quan Trọng Nhất)
Kinh nghiệm 30 năm thực chiến chỉ ra rằng, việc đục phá và làm sạch quyết định độ bám dính của vật liệu chống thấm ngược. Không được bỏ qua bước này.
1. Đục Bỏ Toàn Bộ Lớp Vữa Hỏng
Dùng búa đục tay hoặc máy đục cầm tay, loại bỏ hoàn toàn lớp vữa trát, sơn cũ, xi măng bị bong tróc, nấm mốc. Bắt buộc đục sâu đến lớp gạch hoặc bê tông nền vững chắc. Đảm bảo loại bỏ các vật liệu kém liên kết. Theo kinh nghiệm thực tế, diện tích đục phá cần mở rộng tối thiểu 30cm ra khỏi khu vực thấm thấy rõ.
2. Làm Sạch và Vệ Sinh
Dùng bàn chải sắt hoặc máy mài gắn chổi cước để loại bỏ triệt để bụi bẩn, tạp chất, rêu mốc. Phun rửa bằng nước sạch áp lực cao (tối thiểu 100 Bar để làm sạch sâu). Bề mặt sau khi làm sạch phải trơ, không còn bụi mịn.
3. Tạo Độ Ẩm Bảo Hòa
Phun nước lên bề mặt cho đến khi tường ẩm nhưng không đọng nước (trạng thái bão hòa ẩm – Saturated Surface Dry). Điều này giúp vật liệu gốc xi măng thẩm thấu và phản ứng thủy hóa tốt nhất, tránh hiện tượng vật liệu bị mất nước quá nhanh dẫn đến rạn nứt.
II. Xử Lý Chuyên Sâu Các Vị Trí Thấm Nghiêm Trọng
Đây là bước phân biệt giữa thi công nghiệp dư và thi công chuyên nghiệp. Xử lý triệt để vết nứt là yếu tố đảm bảo độ bền 10 năm cho công trình chống thấm ngược.
1. Xử Lý Vết Nứt & Ổ Rỗng
Vết nứt lớn (rộng > 2mm): Đục mở rộng vết nứt thành hình chữ V hoặc chữ U sâu khoảng 1.5 – 2 cm. Trám vá bằng Vữa Sửa Chữa Chuyên Dụng Không Co Ngót (Non-shrink Grout) hoặc Sika Monotop. Mục tiêu là tạo sự đồng nhất về kết cấu.
Vết nứt đang rỉ nước (Thấm Hoạt Động): Phải dùng chất phụ gia đông kết nhanh (như Sika Waterplugs hoặc vữa đóng rắn tức thời) để chặn nước ngay lập tức trong vòng 60 giây, sau đó mới trám vữa. Không thi công chống thấm lên vị trí đang rỉ nước.
2. Xử Lý Chân Tường & Mạch Ngừng (Mối Nối)
Chân Tường (Tiếp giáp sàn): Đục lớp vữa ở khu vực này. Bắt buộc quét chống thấm lan xuống sàn khoảng 20 cm và lên tường khoảng 30 cm để tạo một vòng đai chống thấm (cổ áo). Nước thấm ngược thường đi lên từ đây (hiệu ứng mao dẫn).
Mạch Ngừng Xây Dựng: Xử lý bằng cách dùng vữa sửa chữa và gia cố bằng lưới thủy tinh (Fiberglass Mesh) rộng 10cm trước khi quét vật liệu chính. Lưới thủy tinh giúp chống lại chuyển vị nhiệt độ và ngăn nứt vật liệu chống thấm.
III. Thi Công Lớp Vật Liệu Chống Thấm Ngược (Specific Methods)
Tùy theo áp lực nước và ngân sách, Chuyên gia Bùi Tá Vân khuyến nghị 2 hệ vật liệu chính có hiệu suất cao nhất trong chống thấm ngược.
Phương Pháp 1: Chống Thấm Ngược Gốc Xi Măng Polyme (Tường Phố Thông Thường)
Hệ thống vật liệu 2 thành phần (A: lỏng, B: bột) cho khả năng bám dính tuyệt vời và có độ đàn hồi nhẹ, phù hợp cho tường ngoài không bị ngập nước lâu dài.
| Lớp Thi Công | Vật Liệu Đề Xuất (Ví dụ) | Định Mức & Kỹ Thuật |
|---|---|---|
| Lớp 1 (Lót) | Sika Top Seal 107 (Hoặc tương đương) | 1.0 kg/m². Quét một lớp mỏng bằng cọ hoặc rulo lên bề mặt ẩm, đảm bảo phủ kín, không bỏ sót. |
| Lớp 2 (Gia Cường) | Lớp vật liệu tương tự | Sau khi Lớp 1 khô (2-4 giờ ở 25°C), quét Lớp 2 theo hướng vuông góc với Lớp 1. Định mức 1.0 kg/m². |
| Kiểm tra | Áp dụng tổng cộng 2.0 – 2.5 kg/m². | Bề mặt phải đồng nhất, không bị lỗ chân chim. Đảm bảo toàn bộ khu vực bị thấm được phủ. |
Phương Pháp 2: Chống Thấm Ngược Thẩm Thấu Kết Tinh (Áp Lực Nước Cao)
Phương pháp này tạo tinh thể lấp đầy mao mạch, chuyên dùng cho tường tầng hầm hoặc tường chịu áp lực nước mạnh, đòi hỏi kỹ thuật cao hơn. Các tinh thể sẽ phát triển sâu vào bên trong kết cấu, bịt kín đường dẫn nước vĩnh viễn (Case Study: Giảm độ ẩm 80% trong 72 giờ).
- Vật liệu đề xuất: Penetron, Waterseal, hay các sản phẩm tương đương gốc tinh thể.
- Kỹ thuật: Trộn vật liệu bột với nước. Quét 2 lớp lên bề mặt bê tông/vữa đã làm ẩm. Cần duy trì độ ẩm liên tục trong 3 ngày để thúc đẩy quá trình kết tinh.
IV. Bảo Vệ & Hoàn Thiện (Đảm Bảo Độ Bền)
Lớp chống thấm ngược cần được bảo vệ để không bị hư hại do vữa trát hoặc tác động cơ học. Việc bảo vệ này quyết định tuổi thọ của hệ thống chống thấm.
1. Lớp Vữa Bảo Vệ
Sau khi lớp chống thấm khô hoàn toàn (tối thiểu 24 giờ ở điều kiện thường), thi công lớp vữa trát (Xi măng – Cát, tỷ lệ 1:4) dày 1.5 cm – 2.0 cm lên trên.
2. Tác Dụng Kép
Lớp vữa này giúp lớp chống thấm không bị bong tróc, đồng thời giữ ẩm cho vật liệu thẩm thấu tiếp tục phát huy tác dụng (đặc biệt quan trọng với Phương Pháp 2). Đảm bảo lớp vữa bảo vệ được bảo dưỡng bằng cách phun sương liên tục trong 3 ngày.
3. Hoàn Thiện
Có thể sơn bả, hoàn thiện nội thất ngay trên lớp vữa bảo vệ này. Nên sử dụng các loại sơn nội thất có khả năng chịu ẩm tốt để tăng cường độ bền.
🛠 Lời Khuyên Thực Chiến Của Chuyên Gia Bùi Tá Vân
- Lỗi Phổ Biến (Tỷ lệ hỏng 70%): Đừng bao giờ quét vật liệu chống thấm lên bề mặt tường cũ bị ẩm mốc, bong tróc, bụi bẩn. Nếu bề mặt không được đục phá sạch, lớp chống thấm sẽ bị bong theo lớp vữa cũ chỉ sau một mùa mưa (Sai lầm tốn kém nhất).
- Nhiệt Độ Thi Công Tối Ưu: Không thi công dưới trời nắng gắt hoặc khi bề mặt quá khô. Nhiệt độ lý tưởng là 20-30°C và bề mặt phải được bảo hòa ẩm. Nếu thi công ngoài trời, cần che chắn để tránh mất nước nhanh.
- Kiểm Tra Độ Bám Dính (QA/QC): Sau khi lớp chống thấm và lớp vữa bảo vệ đã khô, gõ nhẹ lên bề mặt bằng búa cao su. Nếu nghe tiếng “bộp bộp” (rỗng), nghĩa là độ bám dính không đạt và cần phải đục ra làm lại. Chất lượng không thể thương lượng.
