Chào bạn, tôi là Đỗ Tấn Tuấn – Giám đốc nội dung và cũng là một kỹ sư cơ điện (M&E) đã dành hơn 20 năm cuộc đời gắn bó với những bản vẽ, tủ điện và các hệ thống PCCC tại Việt Nam.
Hôm nay, tôi sẽ không nói chuyện kỹ thuật khô khan. Tôi muốn nói chuyện với túi tiền của bạn, và sự an nguy của doanh nghiệp bạn.
Bạn có biết, một chiếc đèn Exit bị cháy bóng, một đống thùng carton chắn ngang lối đi, hay một sợi dây điện đi trần không ống bảo vệ… những lỗi tưởng chừng “nhỏ như con kiến” ấy, theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, có thể khiến doanh nghiệp của bạn “bay màu” hàng chục triệu đồng tiền phạt chỉ trong một biên bản kiểm tra?
Nghị định 144 không chỉ là văn bản luật, nó là “thanh gươm” chế tài cực mạnh mà cơ quan chức năng đang sử dụng để siết chặt công tác an toàn PCCC & CNCH (Cứu nạn cứu hộ). Nếu bạn là chủ doanh nghiệp, quản lý tòa nhà, hay một kỹ sư giám sát, việc mù mờ về nghị định này chính là rủi ro lớn nhất mà bạn đang đối mặt.
Bài viết này được tôi biên soạn không phải để bạn đọc cho vui, mà là Cẩm nang sinh tồn để bạn rà soát lại hệ thống của mình ngay lập tức.

Mục lục
Nghị định 144/2021/NĐ-CP là gì? Tại sao dân kỹ thuật phải “thuộc lòng”?
Nghị định 144/2021/NĐ-CP thay thế Nghị định 167, tăng mạnh mức phạt hành chính trong lĩnh vực PCCC & An ninh trật tự. Mức phạt tiền đối với TỔ CHỨC gấp 02 LẦN mức phạt đối với CÁ NHÂN.
Trước đây, chúng ta quen thuộc với Nghị định 167/2013/NĐ-CP. Nhưng hãy quên nó đi. Từ ngày 01/01/2022, Nghị định 144/2021/NĐ-CP đã chính thức có hiệu lực và thay thế hoàn toàn văn bản cũ.
Sự thay đổi cốt lõi là gì? Đó là TĂNG MỨC PHẠT.
Nếu như trước đây, các lỗi nghiệm thu PCCC phần điện chỉ bị phạt “cảnh cáo” hoặc vài trăm nghìn, thì nay con số đó đã tăng lên gấp nhiều lần. Nghị định này quy định xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực: An ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình.
Tuy nhiên, với tư cách là đơn vị chuyên về Cơ điện & PCCC, tôi sẽ chỉ lọc ra những nội dung tại Chương III (từ Điều 29 đến Điều 57) – nơi chứa đựng những “cái bẫy” pháp lý mà anh em kỹ thuật và chủ đầu tư thường mắc phải nhất.
Lưu ý quan trọng về mức phạt tiền:
Mức phạt tiền được quy định trong Nghị định 144 là mức phạt áp dụng đối với CÁ NHÂN. Đối với TỔ CHỨC (Doanh nghiệp, Công ty), mức phạt tiền sẽ GẤP 02 LẦN mức phạt đối với cá nhân.
(Ví dụ: Lỗi A phạt cá nhân 5 triệu, thì doanh nghiệp sẽ bị phạt 10 triệu).
[QUAN TRỌNG] Bảng Tra Cứu Mức Phạt Vi Phạm PCCC & Hệ Thống Điện
Dưới đây là phần “xương sống” của bài viết. Tôi đã tổng hợp lại các lỗi thường gặp nhất trong thực tế vận hành tòa nhà, nhà xưởng mà tôi từng chứng kiến các chủ đầu tư bị phạt “oan” vì thiếu hiểu biết.
Nhóm lỗi về Hệ thống Báo cháy & Chữa cháy (Điều 44)
💡 MỨC PHẠT NÓNG:
Tổ chức không bảo trì hệ thống PCCC định kỳ bị phạt từ 10 – 20 triệu đồng. Làm hỏng hoặc vô hiệu hóa hệ thống báo cháy phạt tới 50 triệu đồng.
Đây là “trái tim” của hệ thống an toàn tòa nhà. Một hệ thống báo cháy bị “chết” đồng nghĩa với việc bạn đang đánh cược mạng sống của hàng trăm con người và khối tài sản khổng lồ.
Lỗi 1: Không kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống định kỳTrong quá trình vận hành, nhiều đơn vị vì tiết kiệm chi phí mà bỏ qua khâu bảo trì.

- Hành vi: Không thực hiện việc kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống, phương tiện phòng cháy và chữa cháy định kỳ.
- Mức phạt (Cá nhân): 5.000.000đ – 10.000.000đ.
- Mức phạt (Tổ chức): 10.000.000đ – 20.000.000đ.
- Lời khuyên chuyên gia: Đừng để mất 20 triệu tiền phạt mới lo đi bảo trì. Hãy thiết lập quy trình bảo dưỡng định kỳ. Bạn có thể tham khảo dịch vụ bảo trì hệ thống điện và PCCC của KTH Electric để đảm bảo hệ thống luôn trong trạng thái “Sẵn sàng chiến đấu”.
Lỗi 2: Hệ thống báo cháy hỏng, không hoạt độngCó một thực tế đau lòng là nhiều nơi lắp hệ thống báo cháy cho có, để đối phó nghiệm thu. Sau đó đầu báo hỏng, tủ trung tâm lỗi cũng mặc kệ.
- Hành vi: Làm hỏng, tự ý thay đổi kết cấu, nguyên lý làm việc của hệ thống PCCC; hoặc vô hiệu hóa hệ thống báo cháy, chữa cháy.
- Mức phạt (Cá nhân): 15.000.000đ – 25.000.000đ.
- Mức phạt (Tổ chức): 30.000.000đ – 50.000.000đ.
- Giải pháp: Nếu hệ thống của bạn đã quá cũ, đầu báo liên tục báo giả gây phiền toái (khiến nhân viên tự ý tắt chuông), hãy tìm hiểu ngay về cách phân biệt đầu báo khói và đầu báo nhiệt để thay thế thiết bị phù hợp, tránh báo giả nhưng vẫn đảm bảo an toàn.
Lỗi 3: Trang bị không đầy đủ bình chữa cháy
- Hành vi: Không trang bị, lắp đặt phương tiện PCCC thông dụng (bình bột, bình khí) cho nhà, công trình.
- Mức phạt (Tổ chức): 10.000.000đ – 20.000.000đ.
Nhóm lỗi về Thi công & Sử dụng điện (An toàn điện)
Hàn cắt kim loại không che chắn an toàn bị phạt tới 10 triệu đồng. Sử dụng dây dẫn điện bong tróc, không đi ống bảo vệ phạt tới 10 triệu đồng.
Là một kỹ sư điện 20 năm, tôi khẳng định 70% các vụ cháy nổ bắt nguồn từ sự cố điện (chập điện, quá tải). Nghị định 144 phạt rất nặng các hành vi bất cẩn này.
Lỗi 1: Hàn cắt kim loại không đảm bảo an toàn (Điều 34)Đây là nguyên nhân của hàng loạt vụ cháy quán Karaoke, vũ trường thương tâm thời gian qua.
- Hành vi: Sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt, thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt (máy hàn, máy cắt) mà không đảm bảo khoảng cách an toàn về PCCC.
- Mức phạt (Tổ chức): 6.000.000đ – 10.000.000đ.
- Lưu ý: Nếu vi phạm dẫn đến cháy nổ, mức phạt có thể lên tới 50.000.000đ hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Lỗi 2: Không lắp đặt thiết bị bảo vệ (Aptomat) (Điều 35)
- Hành vi: Không lắp đặt thiết bị ngắt mạch, bảo vệ quá tải (Aptomat/Cầu chì) cho hệ thống điện, hoặc lắp đặt nhưng thiết bị không hoạt động.
- Mức phạt (Tổ chức): 6.000.000đ – 10.000.000đ.
- Kiến thức cần biết: Để chọn đúng thiết bị bảo vệ, bạn cần hiểu rõ Aptomat là gì và cách chọn Aptomat theo tiết diện dây dẫn để đảm bảo nó sẽ “nhảy” đúng lúc khi có sự cố.
Lỗi 3: Dây dẫn điện không đảm bảo (Điều 35)
- Hành vi: Sử dụng dây dẫn điện bị bong tróc lớp cách điện, bị lão hóa nhưng không thay thế; hoặc đi dây trần sai quy định.
- Mức phạt (Tổ chức): 6.000.000đ – 10.000.000đ.
- Cảnh báo: Dây điện bị hở, bị oxy hóa là “kẻ sát nhân thầm lặng”. Hãy thường xuyên kiểm tra xem hệ thống của mình có gặp tình trạng dây điện bị hở hay dây điện bị oxy hóa không để xử lý ngay.
Nhóm lỗi về Lối thoát nạn & Đèn sự cố (Điều 40)
💡 MỨC PHẠT CẢNH BÁO:
Chèn hàng hóa chắn lối thoát hiểm phạt 1 – 2 triệu. Khóa cửa thoát hiểm hoặc làm mất tác dụng lối thoát nạn phạt cực nặng: 10 – 30 triệu đồng.
Khi có cháy, lối thoát nạn là con đường sống duy nhất. Chặn lối thoát nạn là hành vi “giết người gián tiếp”.
Lỗi 1: Chèn đồ vật làm cản trở lối thoát hiểmCác cửa hàng, siêu thị rất hay tận dụng cầu thang bộ, hành lang để xếp thùng hàng.
- Hành vi: Sắp xếp vật tư, hàng hóa, phương tiện giao thông cản trở lối thoát nạn.
- Mức phạt (Tổ chức): 1.000.000đ – 2.000.000đ.
- Nghiêm trọng hơn: Nếu làm mất tác dụng của lối thoát nạn (khóa cửa thoát hiểm, xây bịt lối thoát), mức phạt lên tới 10.000.000đ – 30.000.000đ (đối với tổ chức).
Lỗi 2: Đèn Exit, đèn sự cố bị hỏng
- Hành vi: Làm hỏng, di chuyển trái phép hoặc làm mất tác dụng của đèn chỉ dẫn thoát nạn, đèn chiếu sáng sự cố.
- Mức phạt (Tổ chức): 1.000.000đ – 2.000.000đ.
Quy Định Xử Phạt Với Hộ Gia Đình & Nhà Ở Kết Hợp Kinh Doanh
💡 LƯU Ý CHO CHỦ NHÀ:
Hộ kinh doanh không trang bị bình chữa cháy tại chỗ bị phạt từ 500.000đ – 1.000.000đ.
Không chỉ doanh nghiệp, các chủ nhà (đặc biệt là nhà phố kết hợp buôn bán) cũng là đối tượng kiểm tra gắt gao của Nghị định 144.
- Không có nội quy PCCC: Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000đ – 500.000đ.
- Sử dụng lửa trần (thờ cúng, đun nấu) không an toàn: Phạt từ 2.000.000đ – 4.000.000đ nếu vi phạm quy định PCCC gây cháy nổ (Điều 34).
- Không trang bị bình chữa cháy: Đối với nhà ở kết hợp kinh doanh, việc không trang bị phương tiện chữa cháy tại chỗ là lỗi vi phạm phổ biến, mức phạt có thể từ 500.000đ – 1.000.000đ.
Làm Thế Nào Để Doanh Nghiệp Của Bạn “Miễn Nhiễm” Với Các Mức Phạt Này?
Bảo trì định kỳ 6-12 tháng/lần, sử dụng công nghệ Thermal Scan kiểm tra tủ điện và lưu trữ đầy đủ hồ sơ pháp lý PCCC là 3 cách tốt nhất để tránh bị phạt.
Biết luật để sợ, nhưng quan trọng hơn là biết cách để tuân thủ. Với kinh nghiệm tư vấn thi công cơ điện M&E cho hàng trăm nhà máy, tòa nhà, tôi đúc kết ra 3 giải pháp “kim bài miễn tử” sau đây:
Giải pháp 1: Thực hiện bảo trì định kỳ (Maintenance) – “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”
Đừng đợi đến khi công an vào kiểm tra mới cuống cuồng đi sửa. Luật quy định hệ thống PCCC phải được bảo trì tối thiểu 1 năm/lần (đối với hệ thống thông thường) và 6 tháng/lần (đối với một số hạng mục đặc biệt).
Chi phí cho một gói bảo trì thí nghiệm điện thường thấp hơn rất nhiều so với con số 20-50 triệu tiền phạt của Nghị định 144. Hơn nữa, nó giúp hệ thống vận hành trơn tru, bảo vệ tài sản của chính bạn.
Giải pháp 2: Tự kiểm tra hệ thống điện bằng công nghệ cao
Mắt thường không thể nhìn thấy dòng điện đang nóng lên bên trong tủ điện. Nhưng công nghệ thì có thể.
Tại KTH Electric, chúng tôi áp dụng phương pháp Thermal Scan (Quét nhiệt tủ điện). Sử dụng camera nhiệt chuyên dụng để soi vào các thanh cái, aptomat, điểm đấu nối. Bất kỳ điểm nào đang phát nhiệt bất thường (dấu hiệu sắp chập cháy) đều sẽ hiện rõ trên màn hình. Đây là bằng chứng khoa học nhất để bạn thay thế thiết bị trước khi nó gây họa.

Giải pháp 3: Hoàn thiện hồ sơ pháp lý
Khi đoàn kiểm tra đến, thứ họ xem đầu tiên là giấy tờ. Hãy đảm bảo bạn có đủ:
- Hồ sơ hoàn công điện nước và PCCC.
- Biên bản nghiệm thu PCCC.
- Sổ theo dõi phương tiện PCCC.
- Nhật ký vận hành và bảo trì hệ thống.
Tải Về Văn Bản Gốc Nghị Định 144/2021/NĐ-CP
Để thuận tiện cho việc tra cứu chi tiết từng điều khoản, tôi cung cấp đường link tải văn bản gốc (đầy đủ 4 chương, 82 điều) tại đây. File sạch, định dạng PDF/Word, không quảng cáo.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) Về Nghị Định 144
Câu 1: Doanh nghiệp của tôi quy mô nhỏ, quên bảo trì hệ thống PCCC 1 năm thì bị phạt bao nhiêu?
Trả lời: Theo điểm b, khoản 2, Điều 44 của Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi không bảo dưỡng định kỳ hệ thống PCCC sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000đ đến 10.000.000đ đối với cá nhân. Với tổ chức (doanh nghiệp), mức phạt gấp đôi là 10.000.000đ đến 20.000.000đ.
Câu 2: Làm mất biên bản kiểm tra PCCC cũ thì có bị phạt không?
Trả lời: Có thể bị phạt lỗi “Không quản lý, lưu giữ hồ sơ, tài liệu PCCC”. Mức phạt cho tổ chức từ 600.000đ – 1.000.000đ. Bạn nên liên hệ đơn vị bảo trì cũ để xin cấp lại bản sao hoặc trích lục.
Câu 3: Hàn xì sửa chữa trong nhà xưởng cần giấy phép gì để không vi phạm NĐ 144?
Trả lời: Bạn cần có “Giấy phép hàn cắt” (Hot Work Permit) do người có trách nhiệm PCCC tại cơ sở cấp. Khu vực hàn phải được che chắn bằng vật liệu chống cháy, có bình chữa cháy dự phòng và người giám sát. Nếu không đảm bảo các điều kiện này, mức phạt tổ chức lên tới 10.000.000đ.
Lời Kết
Nghị định 144/2021/NĐ-CP ra đời không phải để làm khó doanh nghiệp, mà để nâng cao ý thức về sự an toàn. Một hệ thống điện chắp vá, một hệ thống báo cháy “bị câm” có thể tiết kiệm cho bạn vài đồng hôm nay, nhưng có thể lấy đi tất cả sự nghiệp của bạn vào ngày mai.
Đừng để đến khi cầm biên bản phạt trên tay mới hối hận. Hãy rà soát lại hệ thống của mình ngay hôm nay.
Nếu bạn cần một đơn vị chuyên nghiệp để tư vấn, kiểm tra và bảo trì hệ thống Cơ điện & PCCC nhằm đảm bảo tuân thủ tuyệt đối Nghị định 144, hãy liên hệ với tôi và đội ngũ kỹ sư tại KTH Electric. Chúng tôi không chỉ sửa chữa thiết bị, chúng tôi bảo vệ sự an tâm của bạn.
Thông tin của bài viết:
Công Ty TNHH KTH Electric
Địa chỉ: 251 Phạm Văn Chiêu, Phường An Hội Tây, TP Hồ Chí Minh.
Hotline: 0968.27.11.99
Email: kthelectric.com@gmail.com

Ông Đỗ Tấn Tuấn là người trực tiếp phụ trách toàn bộ nội dung trên website kth-electric.com. Các bài viết được xây dựng từ nguồn kiến thức chuyên sâu, kết hợp giữa tài liệu tham khảo uy tín (có trích dẫn cụ thể) và kinh nghiệm thực tiễn dày dặn của ông. Vì vậy, bạn đọc có thể hoàn toàn tin tưởng vào tính chính xác và độ tin cậy của thông tin, đảm bảo mỗi nội dung chia sẻ đều mang lại giá trị tham khảo hữu ích và đáng tin cậy.
English
