Chào bạn, tôi là chuyên gia kỹ thuật điện và an toàn PCCC với hơn 20 năm kinh nghiệm lăn lộn tại các công trường từ Bắc vào Nam, đồng thời cũng là một người làm lâu năm trong lĩnh vực tư vấn thi công cơ điện M&E.
Khi nhắc đến TCVN 3890:2023, tôi hiểu ngay sự lo lắng của bạn. Trong ngành xây dựng và cơ điện hiện nay, việc thay đổi tiêu chuẩn PCCC giống như một “cơn địa chấn”. Một dự án đang thiết kế dở dang theo tiêu chuẩn cũ (TCVN 3890:2009) bỗng nhiên phải đập đi làm lại, hoặc một công trình chuẩn bị nghiệm thu lại vướng mắc pháp lý vì quy định mới, dẫn đến các lỗi nghiệm thu PCCC phần điện không đáng có.
Bài viết này không chỉ là một văn bản khô khan. Tôi sẽ viết nó như một cẩm nang thực chiến, giúp bạn – dù là chủ đầu tư, kỹ sư thiết kế hay đơn vị thi công – hiểu tường tận, tải về tài liệu chuẩn và áp dụng chính xác để không bị “tuýt còi” khi thẩm duyệt.
⚠️ Cảnh báo quan trọng: Nếu bạn đang cầm trên tay bản vẽ thiết kế PCCC được duyệt từ năm 2022 và nghĩ rằng mình đã an toàn, hãy cẩn thận. Sự xuất hiện của TCVN 3890:2023 – Phương tiện phòng cháy và chữa cháy cho nhà và công trình – đã thay đổi hoàn toàn cuộc chơi. Nếu vi phạm, bạn có thể đối mặt với các mức phạt nặng theo Nghị định 144 về mức phạt PCCC mới nhất.
Bạn đang tìm kiếm link tải bản chuẩn? Bạn muốn biết công trình của mình có bị hồi tố không? Hay đơn giản là muốn biết cách tính toán định mức bình chữa cháy? Tất cả sẽ được giải đáp chi tiết ngay dưới đây.

Mục lục
Tải Về TCVN 3890:2023 PDF (Bản Chuẩn Có Dấu Đỏ)
TCVN 3890:2023 là văn bản pháp lý chính thức thay thế TCVN 3890:2009. Bản chuẩn định dạng PDF có dấu đỏ hiện đang có hiệu lực thi hành cho tất cả các công trình xây mới và cải tạo, được áp dụng song song với các quy chuẩn kỹ thuật như TCVN 9207:2012 về đường dây dẫn điện.

Trước khi đi vào phân tích chuyên sâu, tôi biết thứ bạn cần nhất lúc này là văn bản gốc để làm căn cứ pháp lý nói chuyện với chủ đầu tư hoặc cơ quan chức năng.
Trên mạng hiện nay có rất nhiều bản trôi nổi, thiếu trang hoặc lỗi font. Dưới đây là link tải bản PDF đầy đủ, scan từ văn bản gốc của Bộ Khoa học và Công nghệ mà tôi đã kiểm tra kỹ lưỡng tại mục tài liệu kỹ thuật của chúng tôi.
(Lưu ý: File nặng khoảng 5MB, định dạng PDF, hoàn toàn sạch virus)
Thông tin pháp lý tóm tắt:
| Tiêu chí | Thông tin chi tiết |
|---|---|
| Số hiệu tiêu chuẩn | TCVN 3890:2023 |
| Tên tiêu chuẩn | Phương tiện PCCC cho nhà và công trình – Trang bị, bố trí, kiểm tra, bảo dưỡng |
| Cơ quan biên soạn | Cục Cảnh sát PCCC và CNCH (Bộ Công an) |
| Cơ quan công bố | Bộ Khoa học và Công nghệ |
| Thay thế cho | TCVN 3890:2009 |
| Tình trạng hiệu lực | Đang có hiệu lực |
5 Thay Đổi Cốt Lõi Trong TCVN 3890:2023 So Với 2009 (Bắt Buộc Phải Biết)
TCVN 3890:2023 siết chặt quy định với nhà ở kết hợp kinh doanh, thay đổi định mức trang bị bình chữa cháy theo diện tích/khoảng cách, phân cấp chi tiết hệ thống cấp nước, và bắt buộc lắp đặt hệ thống báo cháy tự động cho nhiều đối tượng hơn.

Là một người làm nghề 20 năm, tôi thấy sự chuyển dịch từ bản 2009 sang 2023 là một bước ngoặt lớn về tư duy an toàn. Nếu như bản 2009 còn nhiều quy định chung chung, dễ lách luật, thì bản 2023 đã bịt kín các kẽ hở này, đặc biệt ảnh hưởng đến quy trình quản lý dự án xây dựng.
Dưới đây là bảng so sánh các điểm khác biệt lớn nhất mà bạn cần lưu tâm:
| Hạng mục | TCVN 3890:2009 (Cũ) | TCVN 3890:2023 (Mới) | Tác động thực tế |
|---|---|---|---|
| Phạm vi áp dụng | Quy định chung chung. | Quy định cụ thể cả nhà ở kết hợp kinh doanh, chung cư mini. | Chủ đầu tư khi thi công điện nhà xưởng hoặc nhà phố buộc phải đầu tư PCCC bài bản hơn. |
| Trang bị Bình chữa cháy | Định mức cũ. | Cập nhật theo diện tích bảo vệ và khoảng cách di chuyển thực tế. | Cần tính toán lại bao nhiêu m2 1 bình chữa cháy thật chính xác. |
| Hệ thống cấp nước chữa cháy | Chưa phân cấp rõ. | Phân cấp chi tiết dựa trên khối tích (V) và chiều cao. | Nhiều nhà xưởng nhỏ nay có thể phải lắp họng nước vách tường. |
| Hệ thống báo cháy tự động | Nhà dưới 5 tầng thường miễn. | Yêu cầu chặt chẽ hơn với nhà đa năng, khách sạn, trường học. | Tăng chi phí đầu tư hệ thống điện nhẹ (ELV). |
| Trang bị cho Bếp ăn | Không quy định rõ. | Bắt buộc trang bị hệ thống chữa cháy tự động cho gian bếp (loại K). | Bắt buộc lắp Kitchen Hood Fire Suppression. |
Phân Tích Chuyên Sâu Các Thay Đổi:
Thứ nhất: Sự siết chặt đối với “Nhà ở kết hợp kinh doanh”
Đây là điểm nóng nhất. Trước đây, các hộ gia đình tận dụng mặt tiền làm cửa hàng thường lơ là PCCC. Nhưng với TCVN 3890:2023, nhóm này bị soi rất kỹ, phải trang bị bình chữa cháy và đôi khi cả báo cháy cục bộ. Việc này liên quan mật thiết đến cách đi dây điện trong nhà sao cho an toàn, tránh chập cháy.
Thứ hai: Quy định về “Gian phòng”
Khái niệm “gian phòng” được làm rõ. Ví dụ, phòng máy chủ (Server room) hay kho lưu trữ sẽ yêu cầu chữa cháy khí hoặc báo cháy độ nhạy cao. Điều này đòi hỏi hệ thống điện phải được tính toán kỹ, đặc biệt là việc tính tải dây điện chính xác để cấp nguồn cho các thiết bị này.
Thứ ba: Bảo dưỡng và Kiểm tra
Tiêu chuẩn mới nhấn mạnh quy trình kiểm tra, bảo dưỡng. Chủ đầu tư không thể “đem con bỏ chợ”. Bạn cần thực hiện dịch vụ bảo trì hệ thống điện và PCCC định kỳ để đảm bảo thiết bị luôn sẵn sàng hoạt động.
Hướng Dẫn Trang Bị Phương Tiện PCCC Theo TCVN 3890:2023 (Cầm Tay Chỉ Việc)
Câu trả lời nhanh: Để thẩm duyệt đạt yêu cầu, bạn cần tuân thủ 4 trụ cột chính: Bố trí bình chữa cháy đúng cự ly (15-20m), lắp báo cháy cho công trình quy mô lớn, đảm bảo lưu lượng nước cấp, và lắp đèn Exit tại mọi lối ra.
Phần này tôi viết dành riêng cho anh em kỹ sư thiết kế và các chủ thầu. Chúng ta sẽ đi vào chi tiết kỹ thuật: Làm thế nào để tính toán và bố trí đúng để hồ sơ thẩm duyệt “một phát ăn ngay”?
Cách Bố Trí Bình Chữa Cháy Xách Tay (Actionable Guide)
Quy định cốt lõi: Khoảng cách di chuyển tối đa đến bình gần nhất là 20m (nguy hiểm thấp) hoặc 15m (nguy hiểm trung bình/cao). Phải phủ kín toàn bộ mặt bằng.
Đừng chỉ mua đại vài bình rồi đặt ở góc tường. TCVN 3890:2023 quy định dựa trên Khoảng cách di chuyển và Mức độ nguy hiểm cháy nổ. Tham khảo kỹ bài viết chuyên sâu về cách tính số lượng bình chữa cháy trên m2 để không bị mua thừa hoặc thiếu.
- Bước 1: Xác định mức độ nguy hiểm.
- Thấp: Văn phòng ít giấy tờ, nhà ở.
- Trung bình: Kho hàng, xưởng sản xuất, gara ô tô.
- Cao: Kho hóa chất, kho xăng dầu.
- Bước 2: Chọn loại bình.
- Bình bột (ABC): Đa năng, rẻ, nhưng gây bụi bẩn (hại thiết bị điện tử).
- Bình khí (CO2): Sạch, dùng cho đám cháy điện, thiết bị điện tử.
- Bước 3: Xác định khoảng cách.
- Khoảng cách di chuyển tối đa: 20m (nguy hiểm thấp) và 15m (nguy hiểm trung bình/cao).
Hệ Thống Báo Cháy Tự Động: Khi Nào Phải Lắp?
Đối tượng bắt buộc: Nhà cao từ 5 tầng, khối tích lớn, chợ, TTTM, và các khu vực tầng hầm/gara.
Rất nhiều tranh cãi nổ ra quanh việc: “Nhà tôi chỉ làm văn phòng nhỏ, có cần báo cháy tự động không?”. Theo TCVN 3890:2023, hệ thống này (gồm tủ trung tâm, đầu báo, chuông đèn) là BẮT BUỘC đối với nhiều đối tượng hơn. Bạn cần phân biệt rõ khi nào dùng đầu báo nào thông qua bài viết phân biệt đầu báo khói và đầu báo nhiệt để lắp đặt đúng vị trí.
- Nhà hành chính, văn phòng cao từ 5 tầng trở lên hoặc khối tích từ 5.000 m3.
- Khách sạn, nhà khách, nhà trọ cao từ 5 tầng trở lên.
- Chợ, TTTM, siêu thị.
- Đặc biệt: Các khu vực hầm, gara ô tô.
Ngoài ra, việc kết nối tủ báo cháy với hệ thống điện của tòa nhà cần tuân thủ quy trình đấu nối tủ điện MSB/DB để kích hoạt các kịch bản chữa cháy (ngắt điện, kích hoạt quạt tăng áp).
Hệ Thống Cấp Nước Chữa Cháy (Vách Tường & Ngoài Nhà)
Thông số kỹ thuật: Lưu lượng thường là 2.5 l/s tại họng. Trụ nước ngoài nhà phải cách công trình tối đa 150m.
Đây là hạng mục “ngốn” tiền nhất. TCVN 3890:2023 quy định rất kỹ về lưu lượng và thời gian chữa cháy. Hệ thống bơm chữa cháy công suất lớn thường yêu cầu nguồn điện ổn định, bạn nên tìm hiểu về cuộn kháng khởi động motor để bảo vệ động cơ bơm khi vận hành.
- Họng nước vách tường: Phải bố trí sao cho mỗi điểm đều có ít nhất 1 hoặc 2 tia nước phun tới.
- Trụ nước ngoài nhà: Đảm bảo khoảng cách đến công trình không quá 150m. Nếu không có nước đô thị, bắt buộc xây bể dự trữ.
Đèn Chiếu Sáng Sự Cố & Chỉ Dẫn Thoát Nạn (Exit)
Yêu cầu lắp đặt: Đèn Exit phải thấy rõ từ 30m. Đèn sự cố phải hoạt động tối thiểu 2 giờ khi mất điện.
Hạng mục này nhỏ nhưng hay bị phạt nhất. Các đèn này phải sử dụng nguồn điện riêng hoặc pin dự phòng, và cần được bảo trì thí nghiệm điện thường xuyên để đảm bảo dung lượng pin.
Đối Tượng Áp Dụng & Quy Định Chuyển Tiếp: Có Bị Hồi Tố Không?
KHÔNG bắt buộc hồi tố với công trình cũ đã nghiệm thu. Tuy nhiên, nếu Cải tạo, Sửa chữa hoặc Thay đổi công năng, bạn BẮT BUỘC phải áp dụng TCVN 3890:2023.
Đây là câu hỏi “triệu đô”. Câu trả lời ngắn gọn: Có và Không. Theo nguyên tắc pháp lý, tiêu chuẩn mới áp dụng cho công trình xây mới và công trình cải tạo. Nếu bạn đang có ý định thi công điện biệt thự luxury hoặc cải tạo nhà xưởng, hãy áp dụng ngay chuẩn mới.
Cảnh báo: Nếu bạn tự ý cơi nới thêm tầng, hay chuyển đổi công năng mà không xin phép, bạn sẽ bị buộc phải áp dụng TCVN 3890:2023 cho toàn bộ công trình.
Các Lỗi Thường Gặp Khi Áp Dụng & Nghiệm Thu (Kinh Nghiệm Xương Máu)
Các sai lầm phổ biến nhất là Copy-paste thuyết minh cũ, dùng quả cầu chữa cháy thay thế hệ thống chuẩn, và bỏ qua hệ thống tăng áp hút khói (liên quan mật thiết đến hệ thống HVAC).
Trong 20 năm làm nghề, tôi đã chứng kiến nhiều hồ sơ bị trả về do sai sót cơ bản:
- Lỗi “Copy-Paste” thuyết minh: Tư vấn dùng thuyết minh cũ, dẫn đến sai định mức nước. Hãy dùng kỹ năng bóc tách khối lượng bản vẽ điện và PCCC chuẩn xác để làm dự toán mới.
- Đặt bình chữa cháy sai vị trí: Treo quá cao (>1.5m) hoặc bị khuất.
- Lầm tưởng về “Bình cầu chữa cháy”: Quả cầu bột treo trần không thể thay thế hệ thống Sprinkler hay báo cháy theo quy định mới.
- Sự cố về điện gây cháy: Hệ thống điện kém chất lượng, xảy ra tình trạng cháy dây điện là nguyên nhân hàng đầu. Do đó, việc lắp đặt giám sát an toàn điện là cực kỳ cần thiết để phòng ngừa từ sớm.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
Để giúp bạn tiết kiệm thời gian, tôi đã tổng hợp các câu hỏi nhanh (Quick Questions) liên quan đến từ khóa “TCVN 3890:2023”:
1. TCVN 3890:2023 có bắt buộc áp dụng cho nhà dân 2-3 tầng không?
Trả lời: Với nhà ở riêng lẻ thông thường dưới 5 tầng, tiêu chuẩn khuyến khích áp dụng. Tuy nhiên, nếu lắp đặt thêm thang máy hoặc hệ thống điện phức tạp, bạn nên tham khảo aptomat 1 pha 2 cực chất lượng để đảm bảo an toàn.
2. Tôi có thể tải TCVN 3890:2023 miễn phí ở đâu an toàn?
Trả lời: Bạn có thể tải ngay tại link Google Drive tôi đã chia sẻ ở phần 1 của bài viết này.
3. Hệ thống chống sét có nằm trong TCVN 3890:2023 không?
Trả lời: Không, chống sét được quy định riêng (thường là TCVN 9385). Tuy nhiên, hệ thống chống sét là một phần không thể thiếu để bảo vệ công trình khỏi nguy cơ cháy nổ do sét đánh.
Lời Kết
TCVN 3890:2023 không chỉ là một văn bản pháp lý, nó là “tấm khiên” bảo vệ tính mạng con người và tài sản. Việc tuân thủ tiêu chuẩn này ngay từ khâu thiết kế có thể làm tăng chi phí đầu tư ban đầu, nhưng nó giúp bạn tránh được rủi ro cháy nổ và pháp lý sau này.
Đừng để đến khi “mất bò mới lo làm chuồng”. Hãy rà soát lại công trình của mình ngay hôm nay. Nếu bạn cần tư vấn chuyên sâu về cách tính toán hệ thống điện, lựa chọn thiết bị như máy cắt không khí ACB để bảo vệ tổng thể, hay cần một đơn vị thi công uy tín, hãy liên hệ với chúng tôi.
Chúc bạn có những công trình an toàn và vững chãi!
Bài viết được thực hiện bởi chuyên gia kỹ thuật điện & PCCC KTH Electric.
Thông tin liên hệ:
Công Ty TNHH KTH Electric
📍 Địa chỉ: 251 Phạm Văn Chiêu, Phường An Hội Tây, TP Hồ Chí Minh.
📞 Hotline: 0968.27.11.99
✉️ Email: kthelectric.com@gmail.com

Ông Đỗ Tấn Tuấn là người trực tiếp phụ trách toàn bộ nội dung trên website kth-electric.com. Các bài viết được xây dựng từ nguồn kiến thức chuyên sâu, kết hợp giữa tài liệu tham khảo uy tín (có trích dẫn cụ thể) và kinh nghiệm thực tiễn dày dặn của ông. Vì vậy, bạn đọc có thể hoàn toàn tin tưởng vào tính chính xác và độ tin cậy của thông tin, đảm bảo mỗi nội dung chia sẻ đều mang lại giá trị tham khảo hữu ích và đáng tin cậy.
English
