Cháy Dây Điện: 3 Bước Xử Lý Khẩn Cấp & Cách Nối An Toàn (2025)

Bài viết này là cẩm nang toàn diện từ KTH Electric, giúp bạn từ việc xử lý tình huống khẩn cấp “ngàn cân treo sợi tóc” đến việc tự khắc phục các lỗi dây dẫn và quan trọng nhất là thiết lập hệ thống phòng ngừa hỏa hoạn đạt chuẩn.

HÀNH ĐỘNG KHẨN CẤP – “GIỜ VÀNG” CỨU MẠNG

💡 HƯỚNG DẪN NHANH:
Khi phát hiện cháy điện, thực hiện ngay quy tắc CẮT – DẬP – THOÁT: Ngắt Aptomat tổng ngay lập tức -> Sử dụng bình khí CO2 hoặc cát khô để dập lửa (TUYỆT ĐỐI KHÔNG DÙNG NƯỚC) -> Hô hoán, di chuyển thấp người thoát ra ngoài và gọi 114.

(Dành cho trường hợp bạn đang ngửi thấy mùi khét, thấy khói hoặc tia lửa điện phát ra từ ổ cắm, tủ điện). Khi phát hiện sự cố điện, tâm lý hoảng loạn là kẻ thù lớn nhất. Hãy ghi nhớ chi tiết dưới đây:

1. CẮT NGUỒN ĐIỆN (Ưu tiên số 1)

Hành động đầu tiên và quan trọng nhất không phải là tìm nước hay bình cứu hỏa, mà là ngắt nguồn năng lượng nuôi đám cháy.

• •
  Hành động: Chạy ngay tới vị trí tủ điện tổng (thường ở gần cửa chính hoặc chân cầu thang).
• •
  Thao tác: Gạt mạnh cần gạt của Aptomat (Cầu dao tự động) hoặc Cầu dao tổng xuống vị trí OFF.
• •
  Lưu ý an toàn: Nếu khu vực tủ điện ẩm ướt hoặc có khói bao trùm, hãy dùng vật liệu cách điện (gậy gỗ khô, cán chổi nhựa) để gạt cầu dao. Tuyệt đối không chạm tay trần nếu nghi ngờ vỏ tủ điện bị rò rỉ điện.

2. DẬP LỬA ĐÚNG PHƯƠNG PHÁP (Tránh sai lầm chết người)

📞

Hotline tư vấn 0968.27.11.99

Ms. Thanh Tâm

Chuyên Viên tư vấn & báo giá

⚡ Phản hồi trong 5 phút

Chat ngay qua Zalo Official

Rất nhiều người theo bản năng sẽ tạt nước vào đám cháy. ĐÂY LÀ HÀNH ĐỘNG TỰ SÁT. Nước thông thường chứa tạp chất dẫn điện rất tốt. Tạt nước khi chưa ngắt điện hoàn toàn sẽ tạo ra luồng dẫn điện chạy thẳng vào người bạn gây tử vong tức thì.

Tham khảo thêm: Đối với các trạm biến áp hoặc tủ điện lớn, quy trình PCCC phức tạp hơn rất nhiều. Xem chi tiết tại bài viết PCCC Trạm biến áp.

3. THOÁT HIỂM

Nếu đám cháy đã lan ra rèm cửa, đồ gỗ và tạo ra nhiều khói khí độc, hãy hô hoán, di chuyển thấp người (bò sát sàn) để tránh ngạt khói và gọi ngay 114.

CHẨN ĐOÁN CHUYÊN SÂU – TẠI SAO DÂY ĐIỆN BỊ CHÁY?

Có 3 nguyên nhân chính khiến dây điện bị cháy:1. Quá tải điện: Dòng điện tiêu thụ lớn hơn tiết diện dây chịu đựng.
2. Chập mạch (Ngắn mạch): Dây pha và trung tính chạm nhau gây tia lửa nổ.
3. Mối nối lỏng: Điểm tiếp xúc kém sinh nhiệt (Move) gây cháy âm ỉ.

Là đơn vị có nhiều năm kinh nghiệm trong dịch vụ thí nghiệm điện và kiểm tra sự cố, chúng tôi khẳng định không có sự cố nào là “tự nhiên”. Dưới đây là chi tiết 3 “thủ phạm” chính:

1. Quá Tải Điện (Electrical Overload)

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất tại các đô thị.

• Cơ chế: Khi bạn cắm quá nhiều thiết bị công suất lớn (Bếp từ, lò vi sóng, máy sấy) vào cùng một đường dây có tiết diện nhỏ, dòng điện tiêu thụ sẽ vượt quá giới hạn chịu tải () của dây.
• Hiện tượng: Dây dẫn nóng lên dữ dội theo định luật Joule-Lenz. Lớp vỏ nhựa PVC bị mềm nhũn, biến dạng hoặc chảy ra.
• Hậu quả: Nếu Circuit Breaker (Aptomat) không nhảy kịp thời, dây sẽ bốc cháy.

Để hiểu rõ hơn về công suất chịu tải, bạn nên tham khảo bài viết: Dây điện 2.5 chịu tải bao nhiêu W?

2. Ngắn Mạch / Chập Mạch (Short Circuit)

Sự cố này xảy ra khi Dây Pha (L) chạm trực tiếp vào Dây Trung Tính (N) do lớp vỏ cách điện bị hỏng.

• Nguyên nhân: Do chuột cắn, dây bị kẹp làm rách vỏ, hoặc do tình trạng dây điện bị hở lâu ngày không được xử lý.
• Dấu hiệu: Tiếng nổ lớn “BÙM”, tia lửa điện bắn ra, và vết cháy đen kịt tại điểm chập.

3. Mối Nối Lỏng & Oxy Hóa (Loose Connection)

Đây là “sát thủ thầm lặng” gây ra các vụ cháy âm ỉ.

• Cơ chế: Tại các điểm đấu nối không chặt, hoặc khi dây điện bị oxy hóa (gỉ sét), điện trở tiếp xúc sẽ tăng cao. Điều này sinh ra nhiệt lượng lớn tại điểm nối (hiện tượng Mô-ve).
• Cách phát hiện: Để chẩn đoán chính xác, các kỹ sư thường sử dụng phương pháp đo điện trở tiếp xúc hoặc dùng thiết bị chụp ảnh nhiệt hồng ngoại để soi điểm nóng bất thường trong tủ điện.

HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT – CÁCH SỬA CHỮA & NỐI DÂY ĐIỆN BỊ CHÁY

Ngắt điện kiểm tra bằng bút thử -> Cắt bỏ đoạn cháy (lấn sâu vào phần dây tốt 3cm) -> Làm sạch lõi đồng sáng bóng -> Nối xoắn chặt tay (hoặc dùng đầu cos) và quấn băng keo điện 3 lớp.

Chuẩn Bị Dụng Cụ

• Kìm điện, Kìm tuốt dây.
• Bút thử điện (Bắt buộc).
• Băng keo điện Nano (loại chuyên dụng chịu nhiệt).
• Đầu cos (nếu nối vào cầu đấu).

Quy Trình 4 Bước Xử Lý & Đấu Nối

PHÒNG NGỪA TẬN GỐC – GIẢI PHÁP TỪ CHUYÊN GIA KTH ELECTRIC

1. Tính tiết diện dây dẫn theo công thức .
2. Chọn Aptomat có chỉ số Ampe nhỏ hơn dòng chịu tải tối đa của dây.
3. Bảo trì định kỳ 6-12 tháng/lần và sử dụng ống gen luồn dây.

Để không bao giờ phải đối mặt với “bà hỏa” một lần nữa, bạn cần giải quyết bài toán từ thiết kế hệ thống.

1. Tính Toán Tiết Diện Dây Dẫn Chính Xác

Đừng chọn dây theo cảm tính. Bạn cần tính toán dựa trên tổng công suất tiêu thụ.

• • Công thức cơ bản: .
• • Tham khảo hướng dẫn chi tiết: Cách tính tải dây điện chính xác nhất.

2. Chọn Aptomat (CB) Đúng Quy Chuẩn

Aptomat là lá chắn bảo vệ cuối cùng.

• Nếu chọn Aptomat quá nhỏ: Nhảy liên tục gây phiền toái. (Xem thêm: CB nhảy liên tục không rõ nguyên nhân).
• Nếu chọn Aptomat quá lớn: Dây cháy trước khi CB nhảy.
• Giải pháp: Xem ngay hướng dẫn chọn Aptomat theo tiết diện dây dẫn hoặc cân nhắc sử dụng Aptomat chống giật (RCBO/ELCB) để tăng cường an toàn.

3. Bảo Trì Hệ Thống Định Kỳ

Hệ thống điện cũng cần “khám sức khỏe”. Các mối nối sẽ lỏng dần theo thời gian, lớp cách điện sẽ lão hóa.

• Với hộ gia đình: Kiểm tra định kỳ 6-12 tháng/lần.
• Với nhà xưởng/tòa nhà: Cần có quy trình bảo trì hệ thống điện chuyên nghiệp, bao gồm việc Scan nhiệt tủ điện để phát hiện sớm các điểm quá nhiệt.

❓ CÂU HỎI THƯỜNG GẶP (FAQ)

KẾT LUẬN

Sự cố cháy dây điện hoàn toàn có thể kiểm soát nếu bạn có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức và thiết bị. Đừng đợi đến khi sự cố xảy ra mới tìm cách khắc phục.

Nếu bạn cần tư vấn về các giải pháp an toàn điện, thiết bị đóng cắt Schneider, ABB, LS hoặc dịch vụ bảo trì chuyên nghiệp, hãy liên hệ ngay với KTH Electric.

Thông tin liên hệ

CÔNG TY TNHH KTH ELECTRIC

📍 Địa chỉ: 251 Phạm Văn Chiêu, Phường 14, Quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh.

☎️ Hotline: 0968.27.11.99

📧 Email: kthelectric.com@gmail.com

🌐 Website: https://kth-electric.com/