Aptomat chống giật là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động [Chi tiết]

Những tai nạn về điện có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến con người, thậm chí dẫn đến tử vong. Do đó, an toàn trong hệ thống điện luôn là ưu tiên hàng đầu, và việc hiểu rõ mức điện áp an toàn là bao nhiêu vôn là vô cùng quan trọng. Hãy đảm bảo hệ thống điện nhà bạn đã được lắp đặt Aptomat chống giật để bảo vệ an toàn cho bạn và gia đình.

Aptomat chống giật là gì?

Aptomat chống giật (hay còn có tên gọi khác là Át chống giật, CB chống giật, Aptomat chống dòng rò, Cầu dao chống dòng rò) là một thiết bị bảo vệ quan trọng. Cũng tương tự như các loại Aptomat (CB) thường, Aptomat chống giật có các loại chính sau:

• RCCB (Residual Current Circuit Breaker): Aptomat chống giật dạng tép, chỉ có chức năng chính là chống dòng rò.
• RCBO (Residual Circuit Breaker with Overcurrent protection): Aptomat chống giật dạng tép, kết hợp cả chức năng chống dòng rò và bảo vệ quá tải.
• ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker): Aptomat chống giật dạng khối, kết hợp cả chức năng chống dòng rò và bảo vệ quá tải.

Chức năng của Aptomat chống giật, Aptomat chống dòng rò

Chức năng chính của Aptomat chống giật là tự động ngắt điện ngay lập tức khi phát hiện có dòng điện rò rỉ xuống đất hoặc khi có người bị điện giật, đảm bảo an toàn tính mạng và phòng chống cháy nổ. Các loại ELCB và RCBO còn có thêm chức năng bảo vệ quá tải và ngắn mạch.

Chức năng cốt lõi của Aptomat chống giật (CB chống giật) là tự động ngắt điện khi phát hiện có dòng điện rò rỉ xuống đất hoặc khi có người bị điện giật.

Ngoài ra, tùy thuộc vào loại, chúng còn có các chức năng bổ sung:

• ELCB và RCBO: Có thêm chức năng bảo vệ quá tải và ngắn mạch, tương tự như MCB (Aptomat tép) hoặc MCCB thông thường.
• RCCB: Chỉ có chức năng chống dòng rò. Do đó, nó bắt buộc phải được lắp đặt kết hợp với một MCB để bảo vệ quá tải. (Công thức đơn giản: RCCB + MCB = RCBO).

Nguyên lý phát hiện dòng rò:

• Aptomat chống giật 1 pha: Thiết bị so sánh dòng điện chạy qua 2 dây (dây lửa và dây mát). Nếu dòng điện này khác nhau một ngưỡng nhất định (gọi là dòng rò), nó sẽ ngắt điện. Các ngưỡng rò phổ biến là 15mA, 30mA, 100mA, 200mA, 300mA, 500mA.
• Aptomat chống giật 3 pha: Thiết bị so sánh dòng điện chạy qua 3 dây pha và dây trung tính. Nếu tổng dòng điện này khác 0 (tức là có sự chênh lệch) và vượt qua ngưỡng rò, nó sẽ ngắt. Đây là khái niệm quan trọng liên quan đến các hệ thống sử dụng máy biến áp 3 pha.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của Aptomat chống giật

Aptomat chống giật hoạt động dựa trên nguyên lý so sánh dòng điện. Cấu tạo cốt lõi là một biến dòng lõi xuyến. Khi không có rò rỉ, dòng điện đi và về bằng nhau, từ trường triệt tiêu. Khi có rò rỉ (người bị giật), hai dòng điện chênh lệch, tạo ra dòng cảm ứng trên cuộn thứ cấp, kích hoạt cơ cấu ngắt mạch.

Về cơ bản, cấu tạo của Aptomat chống giật dựa trên một biến dòng đặc biệt có lõi sắt hình xuyến.

• Đối với Aptomat 1 pha: Cả dây lửa và dây mát đều được cho đi xuyên qua tâm của một biến dòng lõi xuyến. Đây là một dạng biến thế lõi xuyến đơn giản.
  • Nguyên lý hoạt động:
    1. Khi hoạt động bình thường: Cường độ dòng điện đi ra ở dây lửa và đi về ở dây mát có chiều ngược nhau nhưng bằng nhau về độ lớn. Hai dòng điện ngược chiều này tạo ra hai từ trường biến thiên ngược chiều nhau trong lõi sắt, khiến chúng triệt tiêu lẫn nhau. Kết quả là điện áp ra trên cuộn thứ cấp của biến dòng bằng 0, Aptomat không tác động.
    2. Khi có dòng rò (ví dụ: người chạm vào vỏ thiết bị bị hở điện): Một phần dòng điện đi qua dây lửa nhưng không trở về bằng dây mát mà rò rỉ xuống đất.
    3. Sự chênh lệch này làm hai dòng điện qua biến dòng không còn bằng nhau, tạo ra một từ trường biến thiên không bị triệt tiêu trong lõi sắt, gây ra một dòng điện cảm ứng trên cuộn thứ cấp.
    4. Dòng điện này được đưa vào một mạch (IC) để kiểm tra. Nếu nó lớn hơn ngưỡng dòng rò an toàn (ví dụ 30mA), mạch sẽ cấp điện cho một Triac, và Triac sẽ cấp điện cho cuộn hút của Aptomat, khiến Aptomat “nhảy” và ngắt mạch.
• Đối với Aptomat 3 pha 3 dây: Tương tự, 3 dây pha đi qua tâm biến dòng.
• Đối với Aptomat 3 pha 4 dây: Cả 3 dây pha và dây trung tính đều đi qua tâm biến dòng.

Các thông số kỹ thuật của Aptomat chống giật

Để đọc và hiểu một Aptomat, bạn cần nắm rõ các ký hiệu và thông số trên Aptomat (CB). Dưới đây là các thông số quan trọng:

• In (Dòng điện định mức): Là dòng điện mà Aptomat có thể cho đi qua liên tục. Ví dụ: 100A. Việc chọn đúng dòng định mức liên quan trực tiếp đến công suất của thiết bị.
• Dòng rò (IΔn): Ngưỡng chênh lệch dòng điện mà Aptomat sẽ tác động. Có thể là giá trị cố định (15mA, 30mA) hoặc điều chỉnh được (100mA / 200mA / 500mA).
• Ue (Điện áp làm việc định mức): Điện áp mà thiết bị được thiết kế để hoạt động.
• Icu (Dòng cắt ngắn mạch): Khả năng chịu đựng dòng điện ngắn mạch lớn nhất của tiếp điểm trong 1 giây.
• Ics (Khả năng cắt thực tế): Khả năng cắt thực tế khi xảy ra sự cố.
• AT (Ampe Trip) và AF (Ampe Frame): Thông số này thường thấy ở Aptomat khối (ELCB). AT là dòng tác động, AF là dòng điện khung, cho biết độ bền của tiếp điểm đóng cắt.

Đặc điểm hình dáng của Aptomat chống giật

• Aptomat chống giật có hình dáng tương tự các thiết bị đóng cắt (Aptomat thường) nhưng kích thước có thể bằng hoặc lớn hơn một chút.
• Đặc điểm nhận biết quan trọng nhất: Ngoài cần gạt ON-OFF, Aptomat chống giật luôn có thêm một nút TEST (thường có màu khác) bên cạnh. Nút này dùng để kiểm tra định kỳ xem chức năng chống giật có còn hoạt động tốt hay không.
• Trên mặt thiết bị có ghi rõ các thông số: điện áp, dòng tải, và đặc biệt là dòng rò (ví dụ: IΔn = 30mA).

Hướng dẫn chọn Aptomat chống giật

Việc lựa chọn sai Aptomat chống giật có thể khiến thiết bị không hoạt động hoặc hoạt động sai (nhảy liên tục). Cần lưu ý các điểm sau:

Chọn Aptomat chống giật theo loại

• RCBO, ELCB: Có thể dùng để thay thế Aptomat thường vì có bảo vệ quá tải.
• RCCB: Bắt buộc phải lắp sau một Aptomat thường (MCB/MCCB) để bảo vệ quá tải và ngắn mạch.

Chọn theo số pha / số cực

Đây là lỗi sai phổ biến nhất:

• Điện 1 pha (1 dây pha + 1 dây trung tính): Phải sử dụng Aptomat 2 pha (hay còn gọi là 1P+N hoặc 2P).
• Điện 3 pha Tải Hỗn Hợp (CÓ dây trung tính): Phải sử dụng Aptomat 4 pha (hay còn gọi là 3P+N hoặc 4P).
• Điện 3 pha Tải Cân Bằng (KHÔNG có trung tính): Có thể dùng loại 3 pha (3P).
• Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa các hệ thống, bạn có thể tham khảo bài so sánh máy biến áp 1 pha và 3 pha.

Chọn theo dòng định mức (In)

• Chọn dòng định mức căn cứ vào tổng công suất sử dụng. Bạn có thể tham khảo bảng chọn Aptomat theo công suất (kW) 1 pha, 3 pha để có lựa chọn chính xác nhất.
• Đối với RCCB, chọn dòng định mức (In) bằng hoặc lớn hơn dòng định mức của Aptomat thường (MCB) lắp cùng nó.

Chọn theo dòng rò (IΔn)

• 30mA: Mức tiêu chuẩn, độ nhạy cao, thường dùng cho các khu vực dân dụng (sử dụng điện hạ thế), nhà ở, bình nước nóng… để bảo vệ trực tiếp con người.
• 100mA / 200mA / 500mA: Mức độ nhạy thấp hơn, thường dùng làm Aptomat tổng cho các hệ thống lớn, nhà máy, khu vực sản xuất.

Các lưu ý khi sử dụng Aptomat chống giật

1. Vị trí lắp đặt: Không lắp đặt ở nơi quá ẩm ướt. Ví dụ, khi lắp cho bình nước nóng, nên đặt Aptomat bên ngoài nhà tắm.
2. Kiểm tra định kỳ: Phải nhấn nút TEST ít nhất 1 lần/tháng để đảm bảo thiết bị vẫn còn hoạt động tốt.
3. Đấu dây: Phải đấu dây chính xác. Thông thường, phía trên Aptomat là điện vào (nguồn), phía dưới là điện ra (tải). Việc lắp đặt đúng kỹ thuật là rất quan trọng, tương tự như quy trình thi công lắp đặt hệ thống điện hạ thế.

Các thương hiệu Aptomat chống giật nổi tiếng phổ biến

Aptomat chống giật là thiết bị quan trọng với cấu tạo phức tạp, do đó giá thành thường cao hơn Aptomat thường.

Trên thị trường hiện nay có nhiều hãng sản xuất uy tín cung cấp các loại RCCB, RCBO, ELCB dùng cho điện 1 pha và 3 pha, tiêu biểu như:

• Aptomat chống giật Mitsubishi
• Aptomat chống giật LS
• Aptomat chống giật RCCB, Aptomat chống dòng rò RCBO, ELCB hãng Schneider

Mua Aptomat Chống giật, Aptomat chống dòng rò Schneider ở đâu Uy tín?

Việc tìm mua đúng thiết bị chính hãng là rất quan trọng để đảm bảo an toàn.

KTH Electric là nhà phân phối chính thức Thiết bị Aptomat chống giật, Aptomat chống dòng rò Schneider và sẽ là địa chỉ đáng tin cậy. Chúng tôi cung cấp các sản phẩm đa dạng như ELCB EasyPact EZCV250 và nhiều dòng sản phẩm khác.

Tại KTH Electric, bạn sẽ được tư vấn những thiết bị phù hợp nhất và Hướng dẫn cách sử dụng, bảo quản tốt nhất.

Bảng giá Aptomat chống giật, Aptomat chống dòng rò Schneider

Mời các bạn click vào link bên để tải Bảng giá Aptomat Chống giật Schneider.

Những cam kết khi mua hàng tại Phan Khang Electric

• Thiết bị mới nguyên chính hãng 100% Schneider.
• Chứng từ COCQ, hóa đơn đầy đủ.
• Giá cạnh tranh.
• Chế độ bảo hành chính hãng.
• Hỗ trợ giao hàng nhanh chóng.

Ngoài ra, Phan Khang Electric còn cung cấp các dịch vụ bảo trì hệ thống điện và bảo trì tủ điện hạ thế chuyên nghiệp, đảm bảo hệ thống của bạn vận hành an toàn và hiệu quả.